Logo
Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(0 ψήφοι)

ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΚΑΙ Ο ΦΟΡΟΣ «ΡΟΥΜΑΝΙΕ»

Του Παναγιώτη Γιαμαίου, συντ. εκπ/κού και προέδρου του Αναγνωστηρίου

 

Πολύ μεγάλη συζήτηση γίνεται τον τελευταίο καιρό για τους δασικούς χάρτες που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και αναστάτωσαν χιλιάδες ιδιοκτήτες γης.

            Ξαφνικά, χορτολιβαδικές εκτάσεις, ή περιοχές με θυμάρι, ρείκια, σχίνους και πού και πού κανένα «αγρέλι», βαπτίσθηκαν δάση (ζούγκλες). Και είναι βέβαιο ότι αν δεν αλλάξουν αυτοί οι χάρτες, οι ιδιοκτήτες των οποίων η γη έχει χαρακτηριστεί δασική χωρίς να είναι, θα εμπλακούν σε μακροχρόνιους δικαστικούς αγώνες, για να αποχαρακτηρίσουν τις περιουσίες τους. Σίγουρα οι αντιδικίες μεταξύ δημοσίου και πολιτών θα είναι  χρονοβόρες και πολύ δαπανηρές για τους δεύτερους.

Φαίνεται ότι αυτή η εμμονή των κρατούντων να βαπτίζονται τα φαλακρά κορφοβούνια σε απροσπέλαστα δάση, έχει πολύ μακρινό παρελθόν. Ξεκινάει από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, συνεχίζεται κατά την Ιταλοκρατία και, δυστυχώς, επανέρχεται και σήμερα!

Τούτο γίνεται  εμφανέστατο μέσα από τα Πρακτικά της Δημογεροντίας Καλύμνου. Σύμφωνα με όσα έχουν καταγραφεί επ΄αυτού του θέματος, η Υψηλή Πύλη είχε θεσμοθετήσει  δασονομικό φόρο, τον λεγόμενο  «Ρουμανιέ», τον οποίο επέβαλε στους υπηκόους της. Σίγουρα η Μικρά Ασία διέθετε πολύ μεγάλο δασικό πλούτο. Κι είναι γνωστό ότι το πολύ καλό ξύλο (ιδίως τα κατράνια) ερχόταν στα άγονα νησιά μας, 19ο και 20ό αιώνα, από την Ανατολή.  Κάποια νησιά, επίσης, διέθεταν δάση, όπως η Ρόδος, η Σάμος, η Μυτιλήνη, η Κως κλπ. , αλλά η Κάλυμνος και τα γύρω περί αυτήν νησιά, ολόκληρη η επαρχία Καλύμνου δηλαδή, δε φημιζόταν για τα δάση της.

Σ΄ αυτά, λοιπόν, τα Πρακτικά γίνεται λόγος γι΄ αυτόν τον άδικο φόρο, ο οποίος απ΄ ό,τι φαίνεται προκαλούσε στους υπόχρεους πολύ μεγάλη αγανάκτηση έως και απελπισία. Σίγουρα, αυτοί που ασχολούνταν με τη γεωργία κι είχαν πολλά κλαδέματα (ελιές, εσπεριδοειδή κλπ.) φτιάχνανε καμίνια και κάνανε το κάρβουνο, βασική και άκρως απαραίτητη καύσιμη ύλη για όλα τα νοικοκυριά. Αυτό το κάρβουνο έπρεπε να φορολογείται, με βάση τον παραπάνω νόμο.

 Μέσα από το περιεχόμενο, επίσης, αυτών των Πρακτικών γίνεται φανερό ότι οι τοπικοί Άρχοντες έδιναν  αγώνα, προκειμένου να μην εφαρμοστεί ο «Ρουμανιέ». Ρουμάνι  στα τουρκικά σημαίνει δάσος (orman +ι).

Άξια παρατηρήσεως, επίσης, είναι η γλώσσα και  το ύφος των κειμένων αυτών, που συνδυάζουν λόγο διεκδικητικό, δομημένο με αδιάσειστα επιχειρήματα, αλλά και ευγενική  υποταγή, αυστηρή τήρηση των τύπων, όσον αφορά στις προσφωνήσεις και στη διατύπωση των συγκεκριμένων αιτημάτων.  

Ας δούμε, λοιπόν, κάποια απ΄αυτά:

ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ

Α.                                             Προς τον Υψηλόν επί των Εσωτερικών Υπουργόν

                                              της Θεοφρουρήτου Οθωμανικής Αυτοκρατορίας

                                               Μεμδούχ Πασσάν

 

            Υψηλέ και Εξοχώτατε Αυθέντα,

            Από τινος χρόνου ήλθεν εις την νήσον ημών υπάλληλός τις των δασών Ορμάν-μεεμουρί, όστις εξωθούμενος υπό της επιτοπίου αρχής, ήρξατο επιβάλλων και εισπράττων δια φυλακίσεως και βίας τέλη επί των επιτοπίως καταναλισκομένων ξυλανθράκων και της καυσίμου ξυλείας, το δε όπερ προεκάλεσε τα δίκαια παράπονα παντός του λαού της νήσου ταύτης.

            Η ταπεινή υποφαινομένη Δημογεροντία εκτελούσα την επιθυμίαν παντός του πιστού τω Υψηλώ Βασιλείω κράτει λαού της νήσου ταύτης επανειλημμένως εποιήσατο παραστάσεις περί τούτου προς τε την ενταύθα υποδιοίκησιν και τας άλλας αρμοδίους αρχάς κατά της πρωτοφανούς ενταύθα παρουσίας τοιούτου υπαλλήλου και της υπ΄αυτού πρώτον ήδη διενεργουμένης δια βίας εισπράξεως φόρου ήκιστα νομίμου, δηλώσασα ότι η νήσος ημών δια της Υψηλής Αυτοκρατορικής μεγαθυμίας διατελεί «Μακτού» και απολαύει προνομίων, ότι ουδέποτε μέχρι τούδε εγένετο τοιούτο τι και ότι ο τόπος ημών ξηρός και άγονος ων, στερείται παντός δάσους, ότι άρα ουδείς λόγος επιτρέπει την ενταύθα παρουσίαν δασονομικού υπαλλήλου και την υπ΄αυτού είσπραξιν τέλους οιουδήτινος. Επερειδόμενοι επί τη βαθεία πολιτική συνέσει και την φιλοδικαίαν του ύψους Αυτής ικετεύομεν ίνα ευδοκήσας διατάξει την ενταύθα απομάκρυνσιν του μνησθέντος υπαλλήλου προς κατάπαυσιν των καθ΄εκάστην συμβαινόντων παραπόνων και διατήρησιν της εν τη νήσω ημών κρατούσης και κατά τούτο ανέκαθεν τάξεως.

            Διατελούμεν μετά βαθυτάτου σεβασμού

            Εν ονόματι του λαού της Καλύμνου

            Δούλοι ταπεινοί

            Οι Δημογέροντες

            Μιχαήλ Ι. Θεοδωρίδης – Σπυρίδων Σ. Συμεών

                                                                                     (Βιβλίο154, σελ. 38)

Β.         Προς τον Ενδοξώτατον Καϊμακάμην Καλύμνου

            Ενδοξώτατε,

            Ο  τόπος μας αριθμεί περί τας είκοσι χιλιάδας ψυχών, στερείται προ πολλού ξύλων και καρβούνων, άτινα είναι της πρώτης  και απολύτου ανάγκης εις εκάστην οικογένειαν και εις έκαστον άτομον, η δε κατάστασις αύτη εδημιουργήθη διότι οι φέροντες αυτά, αφ΄ενός μεν πιέζονται από τους υπαλλήλους του ενταύθα Αυτ. Τελωνείου, αφ΄ετέρου δε φορολογούνται από τον υπάλληλον του «Ρουμανιέ», όστις δεν έχει κανέν δικαίωμα να επεμβαίνει διότι ο τόπος μας ως Μακτού δεν έχει Ρουμανιέ. Επειδή δε το ζήτημα τούτο έφθασεν εις το απροχώρητον και οι κάτοικοι γογγύζουσι δια την τοιαύτην έλλειψιν, παρακαλούμεν την υμ. ενδοξότητα να ενεργήση τα δέοντα και δια μασματά (Αποφάσεως) του Διοικητικού Συμβουλίου, να επιφέρει την δέουσαν θεραπείαν, διαταττομένου του τελωνείου και του υπαλλήλου του Ρουμανιέ να μην επιβάλλωσι κανένα δασμόν εις τα ξύλα και κάρβουνα, άτινα έρχονται ενταύθα για την επιτόπιον κατανάλωσιν, καθότι εάν εξακολουθήση η τοιαύτη φορολογία θα καταντήσει να μην δύνανται οι άνθρωποι να προμηθεύωνται αυτά δια το υπέρογκον της τιμής.

                                                             Εν Καλύμνω τη 6 Ιουλίου 1907

                                                             Οι Δημογέροντες

                                                             Μιχαήλ Θ.  Ολυμπίτης

                                                             Εμμ.  Σ. Κρητικός

(Αριθ. βιβλίου 154, σελ. 187)

ΙΤΑΛΟΚΡΑΤΙΑ

Γ.     Προς την Α. Εξοχότητα τον Γεν. Διοικητήν  των Δωδεκανήσων, Αντιστράτηγον   κον κον Ιω. Κρότσε

                                                                 Εις Ρόδον

            Εξοχώτατε,

Εις τας από 10/23 παρελθόντος μηνός εμφανισθέντες οι συμπολίται μας εξέφρασαν μετ΄απορίας και απελπισίας την απρόοπτον επιβολήν του φόρου Ρουμανιέ, ο οποίος ουδέποτε εφηρμόσθη υπό Οθωμανικής Κυβερνήσεως, ουδέ από της στρατιωτικής κατοχής της Σεβαστής Ιταλικής Κυβερνήσεως.

            Εγράψαμεν εις την αρμοδίαν Αρχήν των Βασιλ. Καραβινοφόρων ως αποδεικνύεται εκ του εσωκλείστου αντιγράφου, αλλά δυστυχώς όχι μόνον ουδεμίαν απάντησιν δεν ελάβομεν, αλλ΄εξακολουθείται να εισπράττεται ο φόρος «Ρουμανιέ» επί της καυσίμου ύλης ξύλων, καρβούνων, ασβέστου και πορσελάνης, άτινα εξάγονται εξ αυτής της νήσου και των πέριξ αυτής νησιδίων

Η τοιαύτη φορολογία φέρει εις απόγνωσιν τους πτωχούς δυστυχείς, οίτινες μετά τόσων κόπων παλαίουσι προς εξοικονόμησιν των απολύτως αναγκαιούντων και μετά δακρύων προσέρχονται εν τη Δημαρχία εκζητούντες έλεος.

Παρακαλούμεν όθεν θερμώς την υμ. εξοχότητα, όπως εκ της εγνωσμένης φιλανθρωπίας και ευθυδικίας Αυτής διατάξει την άρσιν του φόρου «Ρουμανιέ».

            Διατελούμεν μετά βαθυτάτου σεβασμού και υπολήψεως

                                                                                     Ο Δήμαρχος Καλύμνου

Τη 27/10 Σεπτεμβρίου 1916                                       Θεόφιλος Π. Λελέκης

(Αριθ. βιβλίου 30, σελ. 29 και 30)

 

Δ.       Αξιότιμε κ. Διοικητά

                Ενταύθα

            Εσχάτως, δια πρώτην φοράν μετ΄εκπλήξεώς μας παρετηρήσαμεν ότι η ενταύθα Σεβαστή Αστυνομική Αρχή ζητεί να εφαρμόση και εις την νήσον μας τον δασονομικόν φόρον «Ρουμανιέ» και μέχρι σήμερον εξακολουθή να εισπράττη τοιούτον φόρον δασονομικόν από ολίγα ξύλα, διότι βεβαίως εδώ δάση δεν υπάρχουν, εκτός από ολίγα κάρβουνα από ασβέστην και τα παρόμοια όσον ενασχολούνται οι πλέον απελπισμένοι των ανθρώπων προς πορισμόν μικρού τεμαχίου άρτου.

            Δεν αμφιβάλλομεν ποσώς ότι η ενταύθα Σεβαστή Αστυνομική Αρχή προέβη εις την εφαρμογήν του μέτρου τούτου εξ αγνοίας του προνομιακού καθεστώτος της νήσου μας και οι παρεξηγήσεις του πνεύματος του εκ του κέντρου ανακοινωθέντος σχετικού Δεκρέτου (διατάγματος) μη εφαρμοσίμου εις την νήσον Κάλυμνον.

            Τα υψηλά Αυτ/τορ. Φιρμάνια του Σουλτάνου Οσμάν του Γ΄ του Σουλτάνου Μουσταφά, του Σουλτάνου Χαμίτ και του Σουλτάνου Μαχμούτ επί των οποίων εστηρίχθη και στηρίζεται το προνομιακό καθεστώς της ημετέρας  νήσου, διαλαμβάνουσι κατηγορηματικώς ότι η νήσος μας καθώς άλλαι τιναι νήσοι του Αιγαίου ως ούσαι ξηραί και άγονοι καθ΄ολοκληρίαν θα πληρώνωσι μόνον αποκεκομμένον    φόρον «Μακτού» δι όλα εν γένει και να είναι υφ΄όλας τας απόψεις ελεύθεραι από κάθε άλλον φόρον.

            Επί τη βάσει όθεν του καθεστώτος τούτου ουδέποτε η προκάτοχος Οθωμανική Κυβέρνηση επέβαλεν επί της νήσου μας τον εν λόγω δασονομικόν φόρον και αποδεικνύουσι τα κατάστιχα του κράτους και καθώς δύνασθε να πληροφορηθείτε εκ των βιβλίων του γραφείου του Δημοσίου Οθωμανικού χρέους.

Επίσης δε και η Σεβαστή Ιταλική Κυβέρνησις επί τη βάσει του προνομιακού τούτου καθεστώτος από της εποχής της Σεβαστής Στρατιωτικής Ιταλικής Κατοχής μέχρι σήμερον ουδέποτε εισέπραξε δασονομικόν φόρον ούτε εφάρμοσε το μέτρον τούτο εις τον τόπον μας καίτοι το μέτρον τούτο ήτο εν ενεργεία και εφηρμόζετο εις τας νήσους Ρόδον, Κω, καθώς εξ αρχής της Σεβαστής Στρατιωτικής Ιταλικής Κατοχής.

Εφ΄ω παρακαλούμεν θερμώς την υμετέραν  εντιμότητα όπως διατάξει την άρσιν της φορολογίας ταύτης.  

                                             Διατελούμεν μεθ΄υπολήψεως

                                             Εν Καλύμνω τη 14/27 Σεπτεμβρίου 1916

                                             Ο Δήμαρχος

                                             Θεόφιλος Π. Λελέκης

(βιβλίο 145, σελ. 13,14,15)

 

Συμπέρασμα: Ούτε επί Τουρκοκρατίας ούτε επί Ιταλοκρατίας έγινε δεκτό ότι η Κάλυμνος διέθετε δάση. Γι΄ αυτό και οι τοπικοί Άρχοντες, κάθε φορά που επικαιροποιείτο αυτή η απαίτηση, έδιναν μάχες για την άρση  του σχετικού νόμου «Ρουμανιέ». Έτσι προστάτευαν αποτελεσματικά τους δημότες τους από τους παραλογισμούς και τις αυθαιρεσίες της εκάστοτε κεντρικής κυβέρνησης.  Σήμερα, διακόσια χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση και την απόκτηση της πολυπόθητης ανεξαρτησίας μας, δεν είναι δυνατόν να έρχεται η επίσημη Ελληνική Πολιτεία και να νομοθετεί στη βάση ανύπαρκτων δεδομένων.

Τα στοιχεία αυτά μπορούν να τα αξιοποιήσουν οι εκπρόσωποι της Τοπικής μας Αυτοδιοίκησης αλλά και οι θιγόμενοι συμπολίτες μας, προκειμένου να θεμελιώσουν και να ενισχύσουν  τα επιχειρήματά τους στη διεκδίκηση της αλλαγής αυτών των δασικών χαρτών, όπου, φυσικά, οι στρεβλώσεις είναι οφθαλμοφανείς και αυταπόδεικτες.

Ευχαριστώ τον καλό μου φίλο και συνεργάτη κ. Μιχάλη Νομ. Κυράννη, ο οποίος εντόπισε στα Αρχεία της Δημογεροντίας τα πολύτιμα αυτά γραπτά ντοκουμέντα.

Σακελλάρης Ν. Τρικοίλης  argokalymnou@gmail.com
Argo Kalymnos