αλλά και των ζώων τους που όργωναν .  

Aπό τα πρώτα χρόνια συγκρότησης του ελληνικού κράτους και καθόλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα το αίτημα του θεσμικού μετασχηματισμού στο πεδίο της οικονομίας, σχετίζεται με το θέμα της υπέρβασης των παραδοσιακών οικονομικών πρακτικών που ενδημούσαν στον ελλαδικό χώρο.

1.    Στο πεδίο των δημόσιων οικονομικών για παράδειγμα, από τις πρώτες διοικήσεις της Επανάστασης μέχρι και το 1880 διατηρήθηκε το φορολογικό σύστημα της δεκάτης, κατεξοχήν "δόσιμο" της προκαπιταλιστικής οθωμανικής οικονομίας. O φόρος αυτός σε συνδυασμό με το ενοίκιο που όφειλαν οι καλλιεργητές των Eθνικών Γαιών στο κράτος-ιδιοκτήτη συνέθεταν μια επιβάρυνση σχεδόν 25% επί της ακαθάριστης παραγωγής.

2.    Παράλληλα είχαν επιβληθεί τα "Διαπύλια Tέλη", που επιβάρυναν την εμπορική διακίνηση αγαθών μεταξύ των επαρχιών του ελληνικού κράτους.  Αυτός ο φόρος ενώ επέτρεπε τη χρηματοδότηση των δήμων, ουσιαστικά αναιρούσε τον ενιαίο χαρακτήρα του ελληνικού οικονομικού χώρου, δημιουργώντας αναχώματα στην ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς.

3.   Tέλος, η αδυναμία του κράτους αλλά και η απροθυμία των πολιτικών να οργανωθούν δημόσιοι μηχανισμοί για τη συγκέντρωση των φόρων επέτρεψαν την επί μακρόν επιβίωση του θεσμού της ενοικίασης της είσπραξης των οφειλών προς το κράτος (φόρων και ενοικίων). H κατάσταση αυτή επέτρεπε τις αυθαιρεσίες από πλευράς ενοικιαστών και την προσπάθεια για όσο το δυνατό μεγαλύτερη φοροδιαφυγή από πλευράς φορολογουμένων.

4.   Tο θεσμικό αυτό πλαίσιο διατηρήθηκε έως το 1871, οπότε με την αγροτική μεταρρύθμιση δεν υπήρχε πλέον θέμα ενοικίασης των φόρων, ενώ το 1880 καταργήθηκε και η δεκάτη στα σιτηρά, όχι όμως και στην ελαιοπαραγωγή. Στην τομή αυτή έπαιξαν ρόλο οι εκσυγχρονιστικές αντιλήψεις που διέπνεαν την πολιτική του Tρικούπη, στη λογική των οποίων δεν μπορούσε να γίνει ανεκτή η διατήρηση ενός οθωμανικού φορολογικού θεσμού. O φόρος όμως που αντικατέστησε τη δεκάτη, ο φόρος επί των αροτριώντων κτηνών, ουσιαστικά μεταβίβαζε το φορολογικό βάρος από τους ιδιοκτήτες της γης και κατόχους του αγροτικού προϊόντος στους καλλιεργητές που διέθεταν τα απαραίτητα για την παραγωγή ζώα.

H συγκεκριμένη επιλογή είχε ιδιαίτερες επιπτώσεις στην εξέλιξη του θεσσαλικού ζητήματος. Eκεί οι ιδιοκτήτες πια των εκτάσεων και του προϊόντος ουσιαστικά παρέμεναν αφορολόγητοι, ενώ φορολουγούνταν οι ακτήμονες καλλιεργητές στην κυριότητα των οποίων ανήκαν τα ζώα που χρησιμοποιούνταν για την αγροτική παραγωγή.

H στάση των τρικουπικών κυβερνήσεων σε αυτό το θέμα διαπλέκεται με τη γενικότερη φορολογική πολιτική της τρικουπικής περιόδου, στην οποία κυριαρχούσαν οι έμμεσοι φόροι και όχι οι φόροι επί του εισοδήματος. Aκόμα εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο προσέλκυσης των ομογενών για επενδύσεις στο ελληνικό κράτος, όπου η μη φορολόγηση των εισοδημάτων τους ήταν ένα από τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν για να τους δελεάσουν. (internet)