Η Αργώ της Καλύμνου - Καθημερινή ηλεκτρονική ενημέρωση για την Κάλυμνο και τα γύρω νησιά

Switch to desktop Register Login

Δανιήλ Α. Ζερβός: Διαίρεση και επανένωση της Δημογεροντίας 1880-1882

Γύρω στα 1880 στην Κάλυμνο οι πολιτικές αντιπαλότητες φαίνεται πως είχαν πάρει και τοπικιστικό χαρακτήρα, Ποθιανοί εναντίον Χωριανών, και είχαν οξυνθεί τόσο πολύ, ώστε είχαν οδηγήσει σε βαθειά διαίρεση την Καλυμνιακή κοινωνία.

 

Κάποιοι κάτοικοι της Πόθιας με την υποστήριξη του Καϊμακάμη, που τότε ήταν Έλληνας ονόματι Ιωάννης Πετρίδης, ζήτησαν και πέτυχαν να αναγνωριστεί από την  Οθωμανική Κυβέρνηση ως ανεξάρτητος Δήμος η Πόθια. Έτσι η Κάλυμνος βρέθηκε χωρισμένη σε δύο Δήμους με δύο Δημογεροντίες,  ένα Δήμο με έδρα τη Χώρα και άλλον με έδρα την Πόθια. Αυτό είχε καταστροφικά διαλυτικές συνέπειες στην τοπική διακυβέρνηση της Καλύμνου και έτσι αμέσως άρχισαν ενέργειες για την αποκατάσταση της ομαλότητας.

Το 1881 πήγε στη Χίο, όπου τότε υπαγόταν διοικητικά η Κάλυμνος, ως απεσταλμένος και πληρεξούσιος της παλιάς και ενιαίας Δημογεροντίας ο δεύτερος Δημογέροντας και Δημοτικός Ταμίας Κλεάνθης Σακ. Ζερβός και υπέβαλε στον Οθωμανό διοικητή Σαδίκ Πασσά δύο υπομνήματα, διεκτραγωδώντας την κατάσταση και ζητώντας να επανέλθει το παλιό καθεστώς της μιας Δημογεροντίας. (Γιάννη Κλ. Ζερβού Ιστορικά Σημειώματα, σελ. 172)

Τον Απρίλιο του 1882 στάλθηκαν στη Χίο, όπου εντωμεταξύ είχε αλλάξει ο διοικητής, δύο πληρεξούσιοι με την εντολή να ενεργήσουν ώστε να αναγνωριστεί από την Οθωμανική κυβέρνηση μία ενιαία Δημογεροντία για ολόκληρη την Κάλυμνο. Ο Σχολάρχης Νικόλαος Καλαβρός, ένας εκ των δύο πληρεξουσίων, γράφει σε μια ημερολογιακή του σημείωση:  «1882 Ἀπριλίου 4, ἐστάλην πληρεξούσιος παρὰ τῆς Κοινότητος εἰς Χίον μετὰ τοῦ Γ. Γ. Χατζηθεοδώρου ἔνθα τῇ συμπράξει τοῦ Μιλτιάδου Ἀριστάρχου(1), πρίγκιπος, Μουτεσαρίφου(2) Χίου και προσωρινοῦ Βαλῆ(3), ἐπετύχομεν τὴν ὁριστικὴν ἀπόφασιν τῆς καταλύσεως τῆς ἐπὶ δύο ἔτη λυμαινομένης τὴν νῆσον μας διαιρέσεως εἰς δύο δήμους Χώρας καὶ Ποθαίας καὶ τὴν ἔκδοσιν Κυβερνητικῆς διαταγῆς πρὸς ὕπαρξιν ἑνὸς καὶ μόνου δήμου καὶ ἑπομένως μιᾶς καὶ μόνης Δημογεροντίας

Έτσι η Κάλυμνος, με Κυβερνητική απόφαση ξαναενώθηκε σε ένα δήμο και μια Δημογεροντία. Η διαταγή του Υπουργού Εσωτερικών κοινοποιήθηκε στους Καλύμνιους από τον τοπικό υποδιοικητή (Καϊμακάμη) με έγγραφο, που υπάρχει ένθετο σε έναν από τους κώδικες του αρχείου της Δημογεροντίας. Αντίγραφό του, από 1 Αυγούστου 1883, υπάρχει και στη σελίδα 5 του ίδιου κώδικα :

Αριθ 8                          Ἐπίσημος Κοινοποίησις Πρὸς τὸ κοινὸν Καλύμνου.

Συνεπείᾳ τῶν ἐκθέσεων τῆς Αὐτοῦ Ἐξοχότητος τοῦ Γενικοῦ ἡμῶν Διοικητοῦ Νησὰτ Πασᾶ(4) Ἐφένδου μας πρὸς τὴν Αὐτοκρατορικὴν Κυβέρ­νησιν περὶ τῆς ἐνώσεως τῶν Δημογεροντιῶν ἐν Καλύμνῳ, ἐνεκρίθη ἀ­πὸ τὸ Συμβούλιον τοῦ κράτους ὁ σχηματισμὸς μιᾶς καὶ μόνης Δημογεροντίας συμφώνως τῇ γενικῇ ἐπιθυμίᾳ τῶν κατοίκων.

Ἡ ἔγκρισις αὕτη κοινοποιηθεῖσα πρὸς τὴν Σεβαστὴν ἡ­μῶν Νομαρχίαν διὰ τῆς ὑπὸ ἡμερομηνίαν 13 Νοεμβρίου ὁδεύοντος ἔτους διαταγῆς τῆς Αὐ­τοῦ Ὑψηλότητος τοῦ ὑ­πουρ­γοῦ τῶν Ἐσωτερικῶν, καὶ ἀποστα­λεῖ­σα ἡμῖν διὰ τῆς Αὐτοῦ Ὑψηλότητος τοῦ Διοικητοῦ Χίου, φέρομεν τοῦτο εἰς γνῶσιν τοῦ κοινοῦ Καλύμνου, καὶ προσ­κα­λοῦμεν αὐτὸ ὅ­πως συνῳ­δὰ τοῖς ὑφιστα­μέ­νοις Νόμοις προβῆ εἰς τὴν ἐκ­λο­γὴν τῶν ἀπαιτουμένων προσώπων ἐχόν­των τὰ ἀ­παι­τούμενα προσόντα πρὸς σύστασιν τοῦ ἐν λόγῳ σωματείου(5) καὶ ὅσον τάχος κοινοποιηθῆ ἡμῖν ἡ τῶν Δημογερόντων ἐκλογὴ πρὸς γνωστοποίησιν αὐτῆς εἰς τὴν προϊσταμένην ἡμῶν ἀρχήν.

ἐν Καλύμνῳ τῇ 30 Νοεμβρίου 1882

(Σφραγίδα)(6)   Ὁ ὑποδιοικητὴς(7) Καλύμνου(8)

Μετά απ’ αυτή τη διαταγή οργανώθηκαν στην Κάλυμνο εκλογές για την ανάδειξη της ενιαίας Δημογεροντίας. Στην 1η σελίδα του ίδιου κώδικα υπάρχει το πρακτικό της εκλογής, το οποίο πιστεύω ότι έχει σημαντικό ενδιαφέρον και γι αυτό το αντιγράφω:   

Διὰ ψηφοφορίας γενικῆς κατὰ τὸ ἄρθρον 2ον τοῦ περὶ μιᾶς καὶ ἑνιαίας Κοινότητος καὶ μιᾶς καὶ μόνης Δημογεροντίας, ὑπὸ τὸν ἐπίσημον χαρακτῆρα καὶ τὸν τίτλον ‘‘Δημογεροντία Καλύμνου’’, κοινοῦ κανονισμοῦ τῆς 21ης τοῦ παριππεύσαντος μηνὸς Ὀκτωβρίου ἐκλεχθέντες καὶ ἐπιφορτισθέντες οἱ ὑποφαινόμενοι, ὅπως ἐν ἐνώσει καὶ διὰ μιᾶς ψηφοφορίας ἐκλέξωμεν, καὶ ὁρίσωμεν καὶ ὀνομάσωμεν τὸ προσωπικόν, τὸ ἀποτελέσον τὴν μίαν καὶ μόνην Δημογεροντίαν, συνήλθομεν σήμερον ἐν τῷ ναῷ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, ὑπὸ τὴν ὁποίαν ἐφέρομεν ἰδιότητα, ἐντὸς τοῦ ὁποίου ἤρξατο ἡ ἐκλογὴ διὰ τῶν ψήφων, ἀφοῦ προηγουμένως ἐδέχθημεν καὶ ὠμώσαμεν τὸν ἐπιβαλλόμενον ἡμῖν ὅρκον(9).

Τῆς ψηφοφορίας ἀποπερατωθείσης, καὶ τῆς διαλογῆς γενομένης, προέκυψαν τὰ ἑξῆς ἀποτελέσματα:

Θέμελις Ὀλυμπίτης, πρόεδρος τῆς Δημογεροντίας.

Ἀντώνιος Σ. Πελεκάνος, ἰατρός, Δημογέρων δεύτερος, καὶ ταμίας Δημοτικός.

Δημοτικοὶ Σύμβουλοι: Σακελλάριος Μ. Διομαντῆς, Ἀντώνιος Κουρεμέτης, Μιλτιάδης Γ. Ζερβός, Θεοφίλης Παπᾶ Μιχαήλ, Σταμάτης Κουτούζης μικρός, Θεοδόσης Μ. Θεοδοσίου, Ἀναγνώστης Σπύρτος, Σπυρίδων Χατζῆ Θέμελις, Χαρίλαος Χριστοφίλης, Μιχαήλ Τσικούρης

Ἐπὶ τούτῳ συνετάχθη ἡ παροῦσα πρᾶξις σήμερον τὴν τετάρτην Νοεμβρίου τοῦ χιλιοστοῦ ὀκτακοσιοστοῦ ὀγδοηκοστοῦ δευτέρου ἔτους, ὑπογραφομένη παρ᾽ ἡμῶν.(10)      ἐν Καλύμνῳ

Ν. Ἰ. Δράκος, Σακελλάριος Ἀθανασίου Τάταρης, Μιχαὴλ Ἰ. Συμεών, Ἰωάννης Μοῦγκρος διὰ Ἰωακεὶμ ἱερομονάχου, Ἰωάννης Περόνης, Ἰωάννης Μ. Θεοδοσίου, Δ. Ἀλεξιάδης, Δρόσος Νικολῆς, Μιχαὴλ Σακ. Ζερβός, Μιχαὴλ Χατζῆ Σμάλης, Χρ. Χριστοδουλάκης, Θεοφίλης παπᾶ Μιχαήλ, Ἰωάννης Σκουτέλης, Ἀντώνιος Μ. Κουρεμέτης, Σ. Ἰ. Χατζῆ Θέμελις, Σακελλάριος Μ. Διομαντῆς ἤ Χάπους, Ἐ. Καπελᾶς, Μιλτιάδης Γ. Ζερβός, Ἰωάννης Σκευοφ. Ζερβός, Νικήτας Γ. Περιβολαριᾶς, Κωνσταντῖνος Χατζῆ Θέμελις, Ἰωάννης Μ. Γαλανός, Μιχαὴλ Φούσκης, Χατζῆ Ἀναγνώστης Καραντώνης, Νικόλαος Γ. Τσαούσης, Γεώργιος Ταραζίκης, Μιχαὴλ Σακελ. Ζερβός, Ἰωάννης Ν. Τηλιακός, Δημήτριος Ἀλαχοῦζος, Κωνσταντῖνος Σ. Δράκος, Ἀναγνώστης Σπύρτος.

Το αποτέλεσμα της εκλογής κοινοποιείται στον Καϊμακάμη με το παρακάτω έγγραφο των εκλεκτόρων, του οποίου αντίγραφο υπάρχει στη σελίδα 3 του ίδιου κώδικα:

 Ἐνδοξότατε!(11)

Δυνάμει τῆς ὑψηλῆς διαταγῆς τοῦ Σ. Ὑπουργείου τῶν Ἐσωτερικῶν, τῆς κοινοποιηθείσης πρὸς τὴν Γενικὴν Διοίκησιν τοῦ Νομοῦ Χίου, παρὰ ταύτης δὲ πρὸς τὴν ἐνταῦθα Σ. Ὑποδιοίκησιν, καὶ δημοσιευθείσης διὰ τῆς ἐπισήμου προκηρύξεώς της τῆς 30ης τοῦ παριππεύσαντος μηνὸς Νοεμβρίου, δι᾽ ἧς Ὑψηλῆς Διαταγῆς ἐγκρίνεται ἡ ἵδρυσις καὶ ὁ σχηματισμὸς μιᾶς καὶ μόνης Δημογεροντίας ἐν Καλύμνῳ, ὁ Λαὸς τῆς Νήσου ταύτης, προβάς, ἐξελέξατο καὶ πάλιν καὶ ἐπεφόρτισεν ἡμᾶς τοὺς ὑποφαινομένους ἐκλογεῖς, ὅπως ἐν ἐνώσει καὶ διὰ μιᾶς ψηφοφορίας ἐκλέξωμεν καὶ ὀνομάσωμεν τὸ προσωπικὸν, τὸ ἀποτελέσον τὴν μίαν καὶ μόνην Δημογεροντίαν, ὑπὸ τὸν τίτλον ‘‘Δημογεροντία Καλύμνου’’.

Συνεπείᾳ ὑπὸ τὴν ἀνωτέρω ἰδιότητά μας συνήλθομεν, καὶ ἀφοῦ προηγουμένως ὠμώσαμεν τὸν ἡμῖν ἐπιβεβλημένον ὅρκον, προέβημεν εἰς τὰς διὰ τῆς ψηφοφορίας ἐκλογάς, ὧν τ᾽ ἀποτελέσματα καθῆκον ἡμῶν θεωροῦμεν νὰ διαβιβάσωμεν τῇ ὑμετέρᾳ ἐνδοξότητι, ἔχοντα ὡς ἑξῆς:  (ακολουθούν τα ονόματα των εκλεγέντων, όπως στο πιο πάνω πρακτικό εκλογής.)

Διαβιβάζοντες δὲ τῇ Ὑμ. Ἐνδοξότητι τ᾽ ἀποτελέσματα τῶν ἐκλογῶν ὡς ἀνωτέρῳ, παρακαλοῦμεν ὅπως ἀναγνωρίσητε αὐτὴν καὶ μόνην, ὡς ἀποτελοῦντας τὸ Δημογεροντικὸν Σωματεῖον διὰ τὸ Δημογεροντικὸν τοῦτο ἔτος, καὶ εὐσεβάστως ὑποσημειούμεθα.

τὴν 1ην Δεκεμβρίου 1882, ἐν Καλύμνῳ        Οἱ ἐκλογεῖς(12)

Παρατηρήσεις και σχόλια

1. Μιλτιάδης Αριστάρχης = Γόνος μεγάλη οικογένειας Φαναριωτών, καταγομένης από τον Ι. Τσιμισκή. Διετέλεσε (1859-1866) ηγεμόνας της Σάμου.    2. Μουτεσαρίφης = Τίτλος που αντιστοιχούσε σε νομομαθή απεσταλμένο του Σουλτάνου σε ειδικές αποστολές για διευθέτηση τοπικών ζητημάτων.   3. Βαλής = Νομάρχης, γενικός Διοικητής.  4. Φαίνεται ότι μεταξύ Απριλίου και Νοεμβρίου ολοκληρώθηκε η αποστολή του πρίγκιπα Αριστάρχη και τοποθετήθηκε στη Χίο νέος Γενικός Διοικητής (Βαλής) ο Νησάτ Πασσάς.   5. Δημογεροντικό Σωματείο = Δημοτική αρχή με τη σημερινή ορολογία. Δηλαδή οι Δημογέροντες και το Δημογεροντικό Συμβούλιο.   6. Οθωμανική σφραγίδα. Στο αντίγραφο του 1883 περιγράφεται ως «σφραγὶς τῆς υποδιοικήσεως»   7. Υποδιοικητής = Καϊμακάμης.   8. Στο έγγραφο δεν υπάρχει υπογραφή. Φαίνεται ότι η σφραγίδα ήταν αρκετή ως αποδεικτικό εγκυρότητας.   9. Όπως φαίνεται η εκλογή των Δημογερόντων γινόταν έμμεσα: Ο λαός εξέλεγε αντιπροσώπους, εκλέκτορες, οι οποίοι σε ειδική συνεδρίαση μέσα στην Εκκλησία εξέλεγαν τους Δημογέροντες και τους Δημοτικούς Συμβούλους. Είναι αξιοπρόσεκτο ότι αυτό γίνεται στην Πόθια στην νεόδμητη τότε εκκλησία του Χριστού, νέα Μητρόπολη της Καλύμνου.   10. Οι υπογραφές που ακολουθούν είναι 31 και είναι όλες γραμμένες από το ίδιο χέρι (προφανώς είναι αντίγραφο). Συγκρίνοντας με τα ονόματα των εκλεγέντων διαπιστώνουμε ότι κάποιοι από τους εκλέκτορες εξελέγησαν Σύμβουλοι, αλλά και κάποιοι από τους εκλεγέντες Συμβούλους δεν ήταν εκλέκτορες.   11. Η προσφώνηση απευθύνεται στον Οθωμανό υποδιοικητή Καλύμνου (Καϊμακάμη)   12. Δεν υπάρχουν υπογραφές, αλλά προφανώς είναι τα ίδια ονόματα των εκλεκτόρων που υπογράφουν το πρακτικό εκλογής.

Τελευταία τροποποίηση στις
Δανιήλ Ζερβός

Δανιήλ Ζερβός

E-mail Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

1 σχόλιο

  • Σύνδεσμος σχολίου ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΑΡΑΒΟΚΥΡΟΣ δημοσιεύθηκε από ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΑΡΑΒΟΚΥΡΟΣ

    TΩ ΚΑΙΡΩ ΕΚΕΙΝΩ......
    ΚΑΠΟΙΟΙ ΕΙΧΑΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΑΝ ΝΑ ΚΑΜΟΥΝ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΚΑΜΑΝ.
    ΜΗΠΩΣ, ΛΕΩ ΜΗΠΩΣ ,ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ ΚΑΠΟΙΟΣ Η ΚΑΠΟΙΟΙ ΕΧΟΥΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΚΑΙ ΑΦΑΙΡΕΣΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΧΑΡΤΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ Χ Ω Ρ Ι Ο Υ Η Χ Ω Ρ Α ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΠΩ.
    ΜΗΠΩΣ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΘΑ ΜΠΟΡΕΣΟΜΕ ΝΑ ΠΕΤΥΧΟΜΕ ΟΤΙ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΜΑΣ ΠΕΤΥΧΑΝ ΤΟΤΕ.
    ΑΠΟ ΟΤΙ ΕΧΩ ΑΚΟΥΣΕΙ, ΕΧΩ ΔΙΑΒΑΣΕΙ, ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ( ΠΟΥ ΥΠΗΡΞΕ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΥΟΥΣΑ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ) ΔΕΝ ΔΙΑΓΡΑΦΕΤΑΙ ΑΠΟ ΚΑΜΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΤΣΙ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΟΓΟΣ Η ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΤΟ ΖΗΤΗΣΟΥΝ ΚΑΠΟΙΟΙ.
    ΕΜΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ ΔΕΝ ΕΧΟΜΕ ΔΙΑΜΑΧΗ ΜΕΤΑΞΥ ΧΩΡΙΑΝΩΝ ΚΑΙ ΠΟΘΙΑΝΩΝ ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΜΒΕΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΥΝΕΥΕΙ ΤΟΤΕ.
    ΑΣ ΒΡΕΘΟΥΝ ΛΟΙΠΟΝ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑΣ ΝΕΟΣ ΚΛΕΑΝΘΗΣ ΖΕΡΒΟΣ, ΑΛΛΑ ΠΟΛΛΟΙ, ΝΑ ΠΑΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΠΟΥΜΕ ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΕΠΡΑΞΑΝ ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΝΟΣΙΟΥΡΓΗΜΑ ΚΑΙ ΔΙΕΓΡΑΨΑΝ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΡΤΙ ΤΗΣ ΚΑΛΥΜΝΟΥ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΕΠΑΝΑΦΕΡΟΥΝ.

    ΣΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΚΥΡΙΕ ΚΑΙ ΚΑΘΗΓΗΤΑ ΜΟΥ
    ΔΑΝΙΗΛ ΖΕΡΒΕ.

    ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΑΡΑΒΟΚΥΡΟΣ

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι έχετε συμπληρώσει όλα τα πεδία με το (*). Η Αργώ της Καλύμνου διατηρεί το δικαίωμα ελέγχου των σχολίων πριν την ανάρτησή τους. Τα ανάρμοστα και προσβλητικά σχόλια δεν θα δημοσιεύονται.

Argo Kalymnos

Top Desktop version