Logo
Εκτύπωση αυτής της σελίδας

ΣΩΤ. ΚΥΠΡΑΙΟΣ: Η ΕΥΡΩΣΤΙΑ ΜΙΑΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ

Παρά τη γενική παρανόηση της σημασίας της μουσικής, κανένας νοήμων άνθρωπος δεν μπορεί ποτέ να αρνηθεί την αξία της.

Η σωστά δομημένη μουσική, ζωογονεί το πνεύμα του ανθρώπου δημιουργώντας μια εποικοδομητική διέγερση των συναισθημάτων και έχει ένα σταθεροποιητικό αποτέλεσμα στην ανθρώπινη ύπαρξη.

Η μουσική αποβλέπει στην εναρμόνιση των συνδυασμένων ενεργειών με τις εκφράσεις του εγκεφαλικού φλοιού. Με άλλα λόγια, καταπραΰνει την ταραχώδη διάθεση των διανοητικών συγκρούσεων μέσα στο υποσυνείδητο και δημιουργεί μια κατάσταση αρμονίας σε ολόκληρο το συνειδητό και αυτή η κατάσταση, προφανώς, αντικατοπτρίζεται σ' ολόκληρο τον ανθρώπινο οργανισμό. Έτσι, οι καταστάσεις του σώματος είναι πιο υγιείς, διότι το σώμα μπαίνει κάτω από τη θετική επιρροή της εποικοδομητικής σκέψης, η οποία χαρακτηρίζει την αρτιότητα μιας μουσικής δομής. Αυτά υποστηρίζονται σε δημοσίευμα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και δημοσιεύτηκαν στο γνωστό γαλλικό περιοδικό ‘’Arts et Sciences’’. Οι ίδιες έρευνες έδειξαν ότι φοιτητές που άκουγαν μουσική (κυρίως κλασική) πριν από κάποιο διαγώνισμα είχαν αρκετά καλύτερα αποτελέσματα από άλλους που δεν άκουγαν. Στο ίδιο πανεπιστήμιο απεδείχθη επίσης,  ότι τα παιδιά που έκαναν μουσική και είχαν μουσική παιδεία, απέδιδαν στα μαθήματα τους κατά 20% περισσότερο από αυτά που δεν ασχολούνταν καθόλου με αυτήν. Η έρευνα έγινε σε 625 παιδιά ηλικίας από 6 έως 17 ετών.

Καθώς ακούμε ένα μουσικό κομμάτι, το μυαλό μας φαίνεται ότι δημιουργεί μια λογική σειρά τμημάτων που επεξεργάζονται τη μορφή. Τα άρτια κατασκευασμένα μουσικά κομμάτια έχουν αρχιτεκτονική μουσική δομή. Μπορεί να μην το συνειδητοποιούμε αυτό, όταν ακούμε ένα κομμάτι, αλλά ενστικτωδώς νιώθουμε πώς έγινε η σύνθεση του έργου αυτού. Είναι απολύτως σίγουρο, ότι όλες οι μουσικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία ενός μουσικού έργου, αναλύονται στο υποσυνείδητο του καθενός μας διεγείροντας τους μηχανισμούς της προσωπικής αισθητικής.

Εντούτοις, η υποκειμενική άποψη του καθενός βασίζεται, στο κατά πόσο ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα του αρέσει ή όχι και στην ουσία εάν αυτό συμβαδίζει με τα οικεία ακούσματα του και τη μουσική του παιδεία, εν γένη. Στα έργα τέχνης, ο καθένας, μικρός ή μεγάλος, εξειδικευμένος επιστήμονας ή απλός άνθρωπος δικαιούται ελευθέρα να εκφέρει την προσωπική του άποψη, π.χ. για ένα πίνακα του Βαν Γκογκ ή του Ελ Γκρέκο, ή για ένα μουσικό έργο που άκουσε του Μπετόβεν του Μότσαρτ, του Μπαχ ή του Μέντελσον, χωρίς όμως να έχει το δικαίωμα να το χαρακτηρίσει ως κακό, ‘’σωστό’’ ή ‘’λάθος’’. Το ‘’σωστό’’ και το ‘’λάθος’’ υπάρχουν μόνο στις θετικές επιστήμες. Στις τέχνες υπάρχει ‘’αυτή η άποψη’’ και ‘’η άλλη άποψη’’.

Είναι σαφές, λοιπόν, ότι ο καθένας χωριστά αφήνεται, με τις δικές του πνευματικές δυνάμεις και αισθήσεις, να πλησιάσει ένα έργο τέχνης. Αν αγαπά τη μουσική τέχνη και γίνει συστηματικός ακροατής, κάθε επόμενη φορά θα ‘’πλησιάζει’’ όλο και πιο κοντά στο έργο, χωρίς, ωστόσο, αυτό να σημαίνει ότι θα κατορθώσει, ενδεχομένως, να φτάσει στη ‘’πνευματική κορύφωση’’ που βρέθηκε ο δημιουργός όταν έγραφε το έργο. Και αυτή είναι τελικά η αξία και η ομορφιά μιας δημιουργίας, οι πολλές και διαφορετικές ερμηνείες, που της δίνουμε όλοι μας, ειδικοί και μη, ανάλογα με το μουσικό ‘’επίπεδο’’ του καθενός.

Μολαταύτα, η προσέγγιση ενός μουσικού έργου την περίοδο που γράφεται, λόγω των προχωρημένων ιδεών και δόμων που επιχειρεί κάθε σύνθετης, είναι δυσχερής. Ακούμε συχνά, ότι πολλοί από τους μεγαλύτερους μουσουργούς, ακόμη κι αυτών που τα έργα τους σήμερα ακούγονται εύκολα και προσιτά, ήταν δυσνόητα στην εποχή τους. Ήταν εμφανώς δύσκολο, στον καθένα, να ταυτιστεί με τα έργα, του Μπετόβεν, του Μπραμς, του Μάλερ, του Στράους, του Ντεμπυσύ, ή ακόμα και των νεώτερων του 20 αιώνα, του Στραβίνσκι, του Σόνμπεργκ και άλλων, την περίοδο που γραφτήκαν. (Και πιστέψτε με, δεν ήμουν υπερβολικός στις εκφράσεις μου, σε προηγούμενη επιφυλλίδα μου, αναφερόμενος στην πρώτη εκτέλεση στο Παρίσι, του έργου του Στραβίνσκι ‘’Ιεροτελεστία της Άνοιξης’’, όταν ανέφερα ότι το κοινό στο πρωτάκουστο σκληρό άκουσμα του, για εκείνη την εποχή, πραγματικά ξεσηκώθηκε και σχεδόν διέλυσε το θέατρο).  

Επιπρόσθετα, κανείς δεν μπορεί να απορρίπτει κάποια έργα ή να μην τα παραδέχεται. Μπορεί να αμφισβητήσει σε κάποιο σημείο τη λειτουργικότητα κάποιων υλικών δόμησης, όπως την μουσική υφή, την πολυτονικότητα, τη μετατροπία, την αρμονία, τα αντιστικτικά μέρη, αλλά και πάλι αυτά ως μια άλλη άποψη και όχι για να απορρίψει το δοσμένο, δηλαδή το γενικό πνεύμα που μεταδίδει το έργο.

Αδιαμφισβήτητα, ο λόγος για την αρχική αυτή έλλειψη αποδοχής είναι η μη εξοικείωση με το συγκεκριμένο μουσικό άκουσμα. Όμως, αυτό ακριβώς είναι ένα από τα στοιχεία που κάνουν σπουδαίους τους μεγάλους συνθέτες, οι οποίοι γνωρίζουν επιστημονικά και έχουν τον τρόπο μέσα από την στέρεα μορφολογική μουσική τους κατάρτιση και τη συνεχόμενη εναλλαγή να μας προσεγγίζουν με τα έργα τους, διεγείροντας τα συναισθήματα μας, κάνοντας την μουσική τους άκρως ενδιαφέρουσα σε όλη της την έκταση.

Σωτήρης Κυπραίος

Σωτήρης Κυπραίος

E-mail Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Argo Kalymnos