Τη στιγμή που διεξάγεται ο προεκλογικός αγώνας για τη διεκδίκηση του Δήμου Ρόδου, βρίσκονται σε εξέλιξη δύο μελέτες που θα καθορίσουν τη μελλοντική ανάπτυξη του νησιού για τις οποίες δεν υπάρχει καμία σχετική ενημέρωση. Η μία αφορά στον καθορισμό των χρήσεων γης στις περιοχές Νατούρα του νησιού και η δεύτερη στην εκπόνηση του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΤΠΣ) του δήμου Ρόδου. Επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον στο ΤΠΣ, υποστηρίζω ότι μόνο η παράταξη «ΕΝΑ Ενωμένοι-Αλλάζουμε» του Αλέξανδρου Κολιάδη μπορεί να διασφαλίσει την απαιτούμενη διαφάνεια και συμμετοχικότητα κατά την εκπόνηση της μελέτης ΤΠΣ με στόχο την προάσπιση του δημόσιου συμφέροντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη του νησιού μας.

Το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΤΠΣ) του δήμου Ρόδου καλύπτει ολόκληρη την έκταση του νησιού. Η διαδικασία εκπόνησης της σχετικής μελέτης ξεκίνησε το καλοκαίρι που μας πέρασε, υπό την επίβλεψη του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και προβλέπεται να ολοκληρωθεί σε 12 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης. Αντίστοιχες μελέτες θα εκπονηθούν και για άλλα νησιά της Δωδεκανήσου.

Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία (Ν. 4447/2016, όπως αυτός έχει τροποποιηθεί) τα ΤΠΣ, που έχουν αντικαταστήσει τα γνωστά Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια, καθορίζουν:

1. Οικιστικές Περιοχές στις οποίες περιλαμβάνονται όλες οι εντός σχεδίου περιοχές, οι οικισμοί, οι οικιστικές επεκτάσεις, δηλ. οι προς πολεοδόμηση περιοχές, καθώς και περιοχές ιδιωτικής πολεοδόμησης. Στις περιοχές αυτές ορίζονται μεταξύ άλλων χρήσεις γης, όροι και περιορισμοί δόμησης, σημαντικές πολεοδομικές παρεμβάσεις, μεταφορικά – τεχνικά – περιβαλλοντικά δίκτυα και υποδομές καθώς και οι ανάγκες σε κοινόχρηστους χώρους και κοινωφελείς εξυπηρετήσεις και υποδομές.
2. Περιοχές Παραγωγικών και Επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, που περιλαμβάνουν μεμονωμένες ή πολεοδομικά οργανωμένες περιοχές που προσφέρονται για τη χωροθέτηση βιομηχανικών-βιοτεχνικών, τουριστικών και άλλων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
3. Περιοχές Προστασίας στις οποίες περιλαμβάνονται περιοχές που υπάγονται σε ίδιο καθεστώς προστασίας, όπως π.χ δάση, αρχαιολογικοί χώροι και γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας καθώς και περιοχές που χρήζουν προστασίας όπως τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους κλπ.
4. Περιοχές ελέγχου χρήσεων γης που περιλαμβάνουν όλες τις εκτός σχεδίου περιοχές για τις οποίες καθορίζονται ειδικοί περιορισμοί στις χρήσεις γης και στους όρους δόμησης.
5. Μέτρα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής στα οποία περιλαμβάνονται μέτρα για τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Όπως διαφαίνεται από τα παραπάνω, οι κατευθύνσεις πολιτικής και οι επιλογές που θα γίνουν κατά τη διαδικασία εκπόνησης της μελέτης θα καθορίσουν εξ ολοκλήρου τις προτάσεις και τελικές προβλέψεις του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου σε σχέση με: την οικιστική και οικονομική ανάπτυξη της Ρόδου, την ορθολογική οργάνωση των χρήσεων γης, την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής της κληρονομιάς, την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της, την ανθεκτικότητα της έναντι του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής.

Σε αυτό το πλαίσιο, είναι επιτακτική η ανάγκη διασφάλισης/ επίτευξης των εξής, τουλάχιστον, αρχών και προϋποθέσεων κατά τη μελετητική διαδικασία:

-      Διαμόρφωση από την τοπική κοινωνία ενός συλλογικού οράματος για το αναπτυξιακό πρότυπο της Ρόδου που θα καθορίσει τις στρατηγικές επιλογές για την οργάνωση και ανάπτυξη του χώρου κατά την επόμενη 20ετία

-      Προώθηση της βιωσιμότητας της πόλης της Ρόδου και των οικισμών της. Σύμφωνα με τον 11^ο από τους 16 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης στην Ατζέντα του ΟΗΕ για το 2030, ο στόχος για βιώσιμες πόλεις «προωθεί την ανανέωση και τον σχεδιασμό των πόλεων και των κοινοτήτων, ώστε να παρέχουν ίσες ευκαιρίες για όλους, με πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, ενέργεια, στέγαση, συγκοινωνίες, ελεύθερους χώρους πρασίνου, ενώ παράλληλα βελτιώνει τη χρήση των φυσικών πόρων και μειώνει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις». Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, οι επιδόσεις της Ελλάδας στην επίτευξη του Στόχου Βιωσιμότητας των Πόλεων και των Κοινοτήτων του ΟΗΕ είναι πολύ κατώτερες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε όλους τους επιμέρους σχετικούς δείκτες.

-      Εφαρμογή της έννοιας της φέρουσας ικανότητας η οποία θα πρέπει να προσεγγιστεί ως μεθοδολογικό εργαλείο το οποίο στη βάση σύνθετων δεικτών, όπως χρήση φυσικών πόρων, κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις στην τοπική κοινωνία, ποιότητα ζωής κλπ, θα καθορίσει το ανώτατο επιτρεπτό μέγεθος της τουριστικής ανάπτυξης στο νησί ώστε να διασφαλιστεί η αειφόρος ανάπτυξη του, παράλληλα με τη βιωσιμότητα του κλάδου του τουρισμού. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να προσεγγιστεί ως εργαλείο νομιμοποίησης της συνεχούς μεγέθυνσης της τουριστικής ανάπτυξης.

Νομίζω γίνεται κατανοητό ότι για να επιτευχθούν αυτές οι προϋποθέσεις θα πρέπει να διασφαλιστεί η ενεργός και ουσιαστική συμμετοχή του Δήμου, της τοπικής κοινωνίας και όλων των εμπλεκόμενων φορέων σε όλα τα στάδια της μελετητικής διαδικασίας η οποία διεξάγεται σε κεντρικό επίπεδο. Δυστυχώς, οι προβλεπόμενες συμμετοχικές διαδικασίες κατά την εκπόνηση των μελετών ΤΠΣ διαφαίνεται να είναι, στην καλύτερη περίπτωση, περιορισμένες λόγω (ή με αφορμή) της σημαντικής καθυστέρησης που σημειώθηκε για την έναρξη του προγράμματος Δοξιάδη και των συνακόλουθων υποχρεωτικών, ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης του.

Υπό αυτό το πρίσμα υποστηρίζω ότι μόνο η παράταξη του Αλέξανδρου Κολιάδη μπορεί να διασφαλίσει τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στην υπό εκπόνηση μελέτη του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου της Ρόδου με στόχο την παραγωγή ενός πολεοδομικού σχεδίου που θα συν-διαμροφώσουν, αποδεχθούν, αγκαλιάσουν και εφαρμόσουν οι κάτοικοι και παραγωγικοί φορείς του δήμου τους. Και αυτό γιατί: α) καθοριστικό στοιχείο της συγκρότησης της παράταξης είναι η συμμετοχή, οι συλλογικές διαδικασίες, η διαφάνεια, η συμπερίληψη και β) βασικός πυλώνας του προγράμματος της είναι η παραγωγική ανασυγκρότηση, η βελτίωσης της ποιότητας ζωής, η προστασία των φυσικών πόρων και κοινών αγαθών, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Ρόδου ως τουριστικού προορισμού.

Πηγές:

Εφημερίδα των Συντακτών, 10.10.2023. «Μη βιώσιμες οι ελληνικές πόλεις», Αφροδίτη Τζιαντζή.

Νόμος «Χωρικός σχεδιασμός – βιώσιμη ανάπτυξη και άλλες διατάξεις». Εθνικό Τυπογραφείο (ΦΕΚ 241/ Α’/23.122016).