Η Αργώ της Καλύμνου - Καθημερινή ηλεκτρονική ενημέρωση για την Κάλυμνο και τα γύρω νησιά

Switch to desktop Register Login

Δανιήλ Α, Ζερβός: Για το κόστος των αδειών σπογγαλιείας το 1879

Στις σελίδες 32 και 35 του Κώδικα 55 (αρίθμηση Χατζηδάκη 2012) του ιστορικού αρχείου της Δημογεροντίας, που περιλαμβάνει πρακτικά και αλληλογραφία από 9-1-1879 μέχρι

25-2-1884, βρήκα δύο εγγραφές, που μου φάνηκαν πολύ ενδιαφέρουσες. Η πρώτη είναι το αντίγραφο, χωρίς υπογραφές, μιας αναφοράς-αίτησης του 1879, προφανώς των Δημογερόντων, προς τον Υπουργό Οικονομικών της Αυτοκρατορίας και η δεύτερη το επίσης αντίγραφο αίτησης προς τον Γενικό Διοικητή του Αρχιπελάγους να διαβιβάσει την αναφορά-αίτηση στο Υπουργείο Οικονομικών και να συνηγορήσει για την ικανοποίηση του αιτήματος.

Με την αναφορά τους αυτή προς τον Υπουργό Οικονομικών οι Δημογέροντες στην αρχή διεκτραγωδούν την δυστυχία των κατοίκων της Καλύμνου, οι οποίοι μη μπορώντας να ποριστούν τα προς το ζην από την ξερή και άγονη γη του Νησιού τους, επιβιώνουν ασκώντας το σκληρό και πολύ επικίνδυνο επάγγελμα του σπογγαλιέα. Κατόπιν τονίζεται το γεγονός ότι «η σπογγαλιευτική βιομηχανία» υποβάλλεται σε «βαρύτατο δασμό» και κάθε σπογγαλιευτικό πλοίο, ανεξάρτητα από το μέγεθός του και τον αριθμό των δυτών, πλήρωνε «υπέρογκα» χρηματικά ποσά για να πάρει άδεια σπογγαλιείας στις Αυτοκρατορικές θάλασσες, εξαιτίας των οποίων πολλάκις τα έξοδα ήταν περισσότερα από την αξία του αλιεύματος.

Στη συνέχεια προβάλλουν το ενδεχόμενο εξαιτίας του οικονομικού αυτού βάρους να σταματήσει η ενασχόληση με την σπογγαλιεία και οι Καλύμνιοι, μη μπορώντας να επιβιώσουν στο Νησί, να ζητήσουν σε άλλους τόπους να βρουν απασχόληση και πόρους ζωής. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα η μεν Κάλυμνος να ερημώσει, το δε Αυτοκρατορικό Ταμείο να στερηθεί  τα έσοδα από τις άδειες σπογγαλιείας.

Για την επιβεβαίωση των ισχυρισμών τους επικαλούνται το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια τα σπογγαλιευτικά πλοία έμειναν τα μισά και συνεχίζουν να λιγοστεύουν διότι ενώ τα σφουγγάρια λιγόστεψαν και οι δύτες αναγκάζονται να πηγαίνουν σε πιο βαθιά, και συνεπώς πιο επικίνδυνα νερά, τα υπέρογκα τέλη των αδειών ελαχιστοποιούν ή και εξαφανίζουν το ούτως ή άλλως μικρό κέρδος. Αντίθετα αν τα τέλη για τις άδειες ελαττωθούν «κατά δίκαιον όρον», θα αυξηθούν τα σπογγαλιευτικά πλοία, διότι θα γίνει πάλι κερδοφόρα η απασχόληση με την σπογγαλιεία, και συνεπώς αφενός μεν θα κερδίσει το Αυτοκρατορικό Ταμείο, αφετέρου δε θα αποφευχθεί η ερήμωση του Νησιού.

Στο τέλος, επικαλούμενοι αφενός μεν την μέριμνα του Υπουργού για το Αυτοκρατορικό συμφέρον αφετέρου δε τα φιλάνθρωπα αισθήματά του και την «πατρική» φροντίδα του για τους φτωχούς και αφοσιωμένους υπηκόους, τον ικετεύουν να ελαττώσει το αντίτιμο της ετήσιας άδειας σπογγαλιείας.

Το δεύτερο έγγραφο απευθύνεται προς τον Γενικό Διοικητή του Αρχιπελάγους και αφενός μεν του κοινοποιεί την αναφορά-αίτηση προς το Υπουργό, αφετέρου δε τον παρακαλεί να την διαβιβάσει στο Υπουργείο και να συνηγορήσει για την ικανοποίηση του αιτήματος. Φαίνεται ότι τότε δεν ήταν δυνατή η απευθείας επικοινωνία της Δημογεροντίας με τα Υπουργεία.

 

Το 1ο έγγραφο

ἀριθ. 38                    Πρὸς τὸ σεβαστὸν Αὐτοκρατορικὸν Ταμείον τοῦ Μαλιέ(1).

            Ἐξοχώτατε!

Ἡ Νῆσος Κάλυμνος, ἐπὶ τῆς ὁποίας κατοικοῦμεν εἶναι νῆσος κατάξηρος καὶ πολλάκις ἄνυδρος· ἡμεῖς  δὲ οἱ δυστυχεῖς κάτοικοι τῆς σφόδρα ξηρᾶς καὶ ἀγόνου ταύτης Νήσου, ούδένα πόρον ἐπ̓ αὐτῆς ἑπομένως εὑρίσκοντες, ἐπιμόχθως καὶ γλίσχρως ἀποζῶμεν, ἁλιεύοντες λίαν ἐπικινδύνως σπόγγους κατὰ τὰς διαφόρους παραλίους τῆς Μεσογείου, καί τινες ἡμῶν πότε μὲν πνιγόμενοι, ἄλλοτε δὲ βορὰ τῶν θαλασσίων θηρίων γινόμενοι.

Εἶναι ὅμως γνωστὸν ὅτι καὶ ἡ ἁλιεία τῶν σπόγγων ἡ μόνη ἡμῶν βιομηχανία ὑποβέβληται εἰς βαρύτατον δασμόν, καὶ ὅτι πᾶν ἁλιευτικὸν πλοιάριον ἄνευ διακρίσεως τάξεως καὶ ἀριθμοῦ τῶν δυτῶν ἀποτίει ἐτησίως τῷ Αὐτοκρατορικῷ Ταμείῳ ὑπέρογκον χρηματικὴν ποςότητα διὰ τὴν ἄδειαν τῆς ἁλιείας(2) εἰς τὰς Αὐτοκρατορικὰς θαλάσσας, οὗ ἔνεκα πολλάκις συμβαίνει τὰ ἔξοδα νὰ υπερβαίνωσι τὴν ἀξίαν τοῦ ἁλιεύματος.

Σαφέστατον οὖν ὅτι βεβαρυμένοι ὑπὸ τῆς διαληφθείσης φορολογίας θὰ ἀναγκασθῶμεν νὰ παύσωμεν καὶ τῆς μόνης ἡμῶν ταύτης βιομηχανίας, καὶ θὰ περιέλθωμεν εἰς τὸ δυσάρεστον σημεῖον τοῦ νὰ διασπαρῶμεν ἔνθεν κακεῖσε περὶ ἄλλου πόρου ζωῆς ἐρευνῶντες. Ἔνθεν μὲν λοιπὸν ἡ Αὐτοκρατορικὴ Κυβέρνησις ζημιωθήσεται, ἔνθεν δὲ ὁ τόπος καταστραφήσεται καὶ ἑρημωθήσεται.

Τὸ δὲ ἀκριβὲς τῶν ἐπιχειρημάτων τούτων κατέδειξεν ἡμῖν θλιβερὰ πείρα κατὰ τὰ τελευταῖα ἔτη· ἀπεδείχθη δηλαδὴ ὅτι ὁ ἀριθμὸς τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων μας ἄλλοτε εἰς 300 ἀνερχόμενος ἠλαττώθη κατὰ τὸ ἥμισυ, διότι τὸ εἶδος τῶν σπόγγων ὠλιγόστευσε, καὶ οἱ δῦται ἀναγκαζόμενοι νὰ ἐργάζονται εἰς ὕδατα βαθύτερα πνίγονται, καὶ διότι ὡς προείπομεν, ἡ ἐτησίως παῤ ἑκάστου πλοιαρίου ἄνευ διακρίσεως τάξεως καὶ ἀριθμοῦ τῶν δυτῶν ἀποτιομένη τῷ Αὐτοκρατορικῷ Ταμείῳ ὑπερογκος χρηματικὴ ποσότης ἐπιβαρύνει τοσοῦτον τὴν ἁλιείαν, ὥστε καταστρέφει πᾶν ἐκ ταύτης προσδοκώμενον διὰ τοὺς ἁλιεύοντας μικρὸν κέρδος, ἐν ᾧ ἄλλως κατὰ δίκαιον ὅρον ἐλατουμένης τῆς χρηματικῆς ταύτης ποσότητος καὶ τὸ Αὐτοκρατορικὸν Ταμεῖον δὲν θὰ ὑποστῇ τὴν ζημίαν, διότι τὰ σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια εὑρίσκοντα τότε ἄνεσίν τινα θὰ αὐξήσωσι, καὶ οἱ πτωχοὶ ἁλιεῖς θὰ δυνηθῶσιν οὕτω νὰ διατηρηθῶσιν ἐπὶ τῆς ἀγόνου ταύτης Νήσου.

Διὰ τὰ προεκτεθέντα σπεύδομεν διὰ τῆς ταπεινῆς ἡμῶν ταύτης ἀναφορᾶς νὰ καθικετεύσωμεν τὴν Ὑμετέραν Ἐξοχότητα, ὅπως ἔνθεν μὲν μεριμνῶσα περὶ τοῦ Αὐτοκρατορικοῦ συμφέροντος καθ̓ ἃ ὑπεδείξαμεν, ἔνθεν δὲ φιλανθρώπως καὶ πατρικῶς κηδομένη περὶ ὑπηκόων πτωχῶν μὲν, ἀλλὰ πιστῶν καὶ ἀνέκαθεν ἀφοσιωμένων πρὸς τὸν Ἔνδοξον Αὐτοκράτορικὸν θρόνον, εὐαρεστηθῇ νὰ ἐλαττώσῃ κατὰ δίκαιον ὅρον τὴν μέχρι τοῦδε ἐτησίως πληρονομένην ὑπέρογκον χρηματικὴν ποσότητα παῤ ἑκάστου πλοιαρίου καὶ μηχανῆς διὰ τὴν ἄδειαν τῆς ἁλιείας, καὶ διατάξῃ συντόμως ὅπου δεῖ τὰ εἰκότα, ὡς ἐγκιζούσης τῆς ὥρας τῆς ἐργασίας καὶ τῆς ἀναχωρήσεως τῶν πλοίων καὶ,

   Ὑποσημειούμεθα μετὰ τοῦ ὀφειλομένου ἀπείρου σεβασμοῦ

                            τῆς Ὑμετέρας Ἐξοχότητος Δούλοι Ταπεινοί.

ἐν Καλύμνῳ                   1879(3)

Πρὸς τὴν Α. Ἐξοχότητα τὸν Ὑπουργὸν τῶν Οἰκονομικῶν(4)

 

Το 2ο έγγραφο

Ἀριθ. 43                                    Ἐξοχώτατε!

Ἐνθαῤῥυνόμενοι ὑπὸ τῆς χρηστῆς ἐλπίδος ἣν παρέχει ἡμῖν ἡ εὐμένεια καὶ καλοκἀγαθία τῆς Ὑμετέρας Ἐξοχότητος δἰ ἣν αὕτη ἐπιδείκνυται προθυμίαν εἰς τὸ νὰ τείνῃ χεῖρα ἀρωγὸν πρὸς τοὺς προστρέχοντας Αὐτῇ καὶ ἐξαιτουμένους τὴν δικαίαν Αὐτῆς ἀντίληψιν, νὰ ἐμφανισθῶμεν Αὐτῇ ταπεινῶς, ἐκληπαροῦντες, ὅπως, λαβοῦσα γνῶσιν τῆς ᾧδε ἐγκλειομένης δουλικῆς ἡμῶν αἰτήσεως πρὸς τὴν Αὐτοῦ Ἐξοχότητα τὸν Ὑπουργὸν τῶν Οἰκονομικῶν, εὐαρεστηθῇ νὰ διαβιβάσῃ ταύτην τῇ Αὐτοῦ Ἐξοχότητι συνιστῶσα Αὐτῇ ὅπως, εὐδοκήσῃ, νὰ λάβῃ ὑπ̓ ὄψιν τὰς δουλικὰς αἰτήσεις τῆς πτωχῆς μὲν, πλὴν πιστῆς ὑπηκόου πρὸς τὸν Ἔνδοξον καὶ Κραταιὸν Αὐτοκρατορικὸν Θρόνον Κοινότητος ἡμῶν· ὄντες δὲ δἰ ἐλπίδος ὅτι ἡ ὑμετέρα Ἐξοχότης θέλει ἐκπληρώσει τὴν ἐπιθυμίαν ἡμῶν ταύτην, διατελοῦμεν μετὰ βαθυτάτου σεβασμοῦ, τῆς Ὑμετέρας Ἐξοχότητος ταπεινοὶ θεράποντες,                       Οἱ Δημογέροντες Καλύμνου

                                                                                Ἰ. Μαΐλλης

                                                                      Ἀναγνώστης Ἀλαχοῦζος

Ἐν  Καλύμνῳ τὴν 23ην Φεβρουαρίου 1879

Πρὸς τὴν Α. Ἐξοχότητα τὸν Γενικὸν Διοικητὴν τοῦ Ἀρχιπελάγους

 Παρατηρλησεις και σχόλια

1. Μαλιέ (maliye bakanlığı) = Υπουργείο Οικονομικών

2. Οι σπογγαλιείς, πλήρωναν ειδικό τέλος για να μπορούν να ψαρεύουν στα παράλια χωρών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όπως μαθαίνουμε από άλλο έγγραφο το 1885 η τιμή της άδειας ήταν 10 οθωμανικές λίρες, δηλαδή 1000 γρόσια για κάθε πλοίο. Την είσπραξη αναλάβαιναν ιδιώτες μετά από πλειστηριασμό, όπως μαθαίνουμε από την εφημερίδα ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΣ ΑΣΤΗΡ της Κωνσταντινουπόλεως, η οποία στο φύλλο της 7/19 Μαΐου 1869 δημοσιεύει μια είδηση από την Κρήτη, σύμφωνα με την οποία την είσπραξη του δικαιώματος σπογγαλιείας στα παράλια της Κρήτης για το έτος 1869 είχε αναλάβει μετά από πλειστηριασμό μια Γαλλική εταιρία αντί 272.000 γροσιών, ποσού πολύ μεγαλύτερου από τα μέχρι τότε συνηθισμένα 50.000 – 60.000. Αυτό το εξηγεί η εφημερίδα γράφοντας ότι με την νέα εφεύρεση των υποβρύχιων μηχανών (δηλαδή των σκαφάνδρων), αλιεύονται περισσότεροι και καλύτερης ποιότητας σπόγγοι.

3. Από την ημερομηνία αναγράφεται μόνο το έτος 1879 και αφήνεται κενός χώρος για την ημέρα και τον μήνα. Από το διαβιβαστικό προς τον Γενικό Διοικητή φαίνεται ότι στάλθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 1879.

4. Στο αντίγραφο του εξερχομένου εγγράφου, που γραφόταν στον κώδικα πρακτικών και αλληλογραφίας (αντίστοιχο με το σημερινό «πρωτόκολλο αλληλογραφίας») ο παραλήπτης γραφόταν στο τέλος.

Τελευταία τροποποίηση στις
Δανιήλ Ζερβός

Δανιήλ Ζερβός

E-mail Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι έχετε συμπληρώσει όλα τα πεδία με το (*). Η Αργώ της Καλύμνου διατηρεί το δικαίωμα ελέγχου των σχολίων πριν την ανάρτησή τους. Τα ανάρμοστα και προσβλητικά σχόλια δεν θα δημοσιεύονται.

Argo Kalymnos

Top Desktop version