Η Αργώ της Καλύμνου - Καθημερινή ηλεκτρονική ενημέρωση για την Κάλυμνο και τα γύρω νησιά

Switch to desktop Register Login

Δανιήλ Α. Ζερβός: Σύσταση Δημάρχων για πληρωμή των δασμών.

Στον Κώδικα του ιστορικού αρχείου της Δημογεροντίας, που περιλαμβάνει πρακτικά και αλληλογραφία των ετών 1864 – 1885 βρήκα μια πολύ ενδιαφέρουσα επιστολή των Δημάρχων προς τους πλοιάρχους και εμπόρους της Καλύμνου.

 

Με την επιστολή αυτή, αφού αναφέρεται ότι οι εισαγωγικοί δασμοί του Τελωνείου είναι η σημαντικότερη πηγή εσόδων του Δήμου και τονίζονται οι ανάγκες που καλύπτονται από αυτά, καλούνται εκείνοι που εισάγουν εμπορεύματα στην Κάλυμνο να είναι συνεπείς στην καταβολή των δασμών και να μην επιχειρούν να εξαπατούν τους εισπράκτορες, αποκρύπτοντας εμπορεύματα.

Φαίνεται ότι η φοροδιαφυγή, για την οποία πολύς λόγος γίνεται σήμερα, δεν είναι και τόσο σύγχρονη εφεύρεση.

Επίσης, αφού περιγράφονται οι ενέργειες στις οποίες οφείλει να προβαίνει κάθε εισαγωγέας εμπορευμάτων μόλις φθάνει στο λιμάνι της Καλύμνου, αναφέρεται η προβλεπόμενη ποινή για τους παραβάτες, οι οποίοι χαρακτηρίζονται «λαθρέμποροι».

Σύμφωνα με το καθεστώς των προνομίων, που είχαν παραχωρηθεί από τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή τον 16ο αιώνα στα βραχώδη και άγονα νησιά, και διατηρήθηκαν από τους διαδόχους του, η μοναδική υποχρέωση της Καλύμνου προς τους Οθωμανούς ήταν η πληρωμή από την Κοινότητα στον Διοικητή της Ρόδου ενός ετήσιου κατ’ αποκοπή φόρου (Μακτού), έναντι του οποίου ο Διοικητής της Ρόδου ήταν υποχρεωμένος να προστατεύει το Νησί από τους πειρατές.

Αυτός ο φόρος, η Μακτού, είχε καθοριστεί με το Σουλτανικό Φιρμάνι του 1835 σε 80000 γρόσια για τα τέσσερα νησιά της Τετρανήσου (Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο και Ικαρία), να το μοιράσουν μεταξύ τους με δική τους συμφωνία. Η συμφωνία υπογράφτηκε από τους αντιπροσώπους των Τεσσάρων νησιών το 1838 και με αυτήν ορίστηκε για την Κάλυμνο 31000 γρόσια. (βλ. ‘‘Το συμφωνητικό του 1838 για τη διανομή του φόρου της Μακτού’’, στην e-ΑΡΓΩ,  http://www.argokalymnos.gr > Blogs > Δανιήλ Ζερβός).

Το ποσό αυτό ήταν πολύ μικρό σε σχέση με το παραγόμενο συνολικό εισόδημα της Καλύμνου των 15000 κατοίκων, που ο Ιπποκράτης Δρ. Ταυλάριος (Πασάς) εκτιμά το 1862 σε άρθρο του στο Περιοδικό ΠΑΝΔΩΡΑ (τόμος ΙΒ’ , φ. 285 της 1-2-1862, σελ. 518) σε «ικανά εκατομμύρια γρόσια» μόνο από τη σπογγαλιεία (βλ. Δανιήλ Α. Ζερβός ‘‘Μια περιγραφή της Καλύμνου του 1862 και ένα πολιτικό κείμενο του 1908 από τον Ιπποκράτη Δ. Ταυλάριο (Πασά)’’ στα Καλυμνιακά Χρονικά, τ. ΙΗ’ 2009, σελ. 85).

Εκτός των εσόδων του Τελωνείου από εισαγωγικούς και εξαγωγικούς δασμούς ο Δήμος εισέπραττε και από ενοίκια Κοινοτικών κτημάτων και βοσκοτόπων, από την ‘‘δεκάτη’’ των παραγομένων προϊόντων, αλλά και από την διαχείριση της εκκλησιαστικής περιουσίας και τις εισπράξεις των Ι. Ναών.

Έτσι ο Δήμος είχε αρκετά εύρωστα οικονομικά, γεγονός που οδήγησε στην ανάπτυξη ενός πρωτοποριακού για την εποχή εκείνη ‘‘Κοινωνικού κράτους’’ στην Κάλυμνο.

Συγκεκριμένα ο Δήμος παρείχε: 1. Δωρεάν υγειονομική περίθαλψη σε όλους τους κατοίκους, διατηρώντας έμμισθους Δημοτικούς γιατρούς που επισκεπτόντουσαν και εξέταζαν τους ασθενείς στα σπίτια τους, και συντηρώντας Δημοτικό Φαρμακείο που χορηγούσε δωρεάν τα φάρμακα που συνταγογραφούσαν οι γιατροί. 2. Δωρεάν εκπαίδευση σε Σχολεία τόσο βασικής εκπαίδευσης, όσο και δευτεροβάθμιας (Ελληνικό, Αλληλοδιδακτικό), καλύπτοντας την στέγαση των Σχολείων, τους μισθούς των δασκάλων και όλα τα λειτουργικά έξοδα. 3. Κάλυψη όλων των Εκκλησιαστικών δαπανών, όπως ανέγερση και αγιογράφηση των Ι. Ναών και όλων των λειτουργικών τους δαπανών, και καταβολή της μισθοδοσίας του Επισκόπου και της επιχορήγησης προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο. 4. Την κατασκευή και συντήρηση Δημοσίων έργων, όπως το Λιμάνι, ο δρόμος Χώρας-Πόθιας, οι Άσπες κ.λπ

Το κείμενο της επιστολής

ἀριθμὸς 21                                                                         Πρὸς ἅπαντας τοὺς πλοιάρχους καὶ ἐμπόρους πάντας.

Ὅλοι γνωρίζετε ὅτι διὰ τοῦ εἰσοδήματος, τὸ ὁποῖον τὸ Κοινὸν ἡμῶν ἀπολαμβάνει ἐκ τῶν τοπικῶν δικαιωμάτων (Τελωνείου), πληρώνεται ὁ φόρος, γίνεται ὁ λιμήν, αἱ ἐκκλησίαι, συντηροῦνται τὰ δημοτικὰ Σχολεῖα καὶ γίνονται τόσα ἄλλα κοινωφελῆ καλὰ καὶ ἔξοδα ἀναγκαῖα.

Χρέος λοιπὸν ἔχομεν ὅλοι ἀνεξαιρέτως νὰ ὑπερασπιζόμεθα τὸν κατὰ καιρὸν ἐνοικιαστὴν(1), ὅστις προκαταβάλλει τόσην ποσότητα, καὶ πληρώνομεν πρὸς αὐτὸν τὸ δικαίωμα μετ̉ εὐχαριστήσεως καὶ ἄνευ τινὸς γογγυσμοῦ κατὰ τὴν διατίμησιν(2) χωρὶς νὰ φυλάττωμεν τὸ παραμικρὸν καὶ νὰ τὸν ἀπατῶμεν.

Ὅθεν πᾶς ἔμπορος ἢ πλοίαρχος ὀφείλει μετὰ τὴν ἐνταῦθα ἄφιξίν του νὰ παρουσιάζῃ ἀμέσως τὰ εἴδη τῶν πραγματειῶν, τὰ ὁποῖα ἔφερε, διὰ νὰ τὰ σημειώνῃ εἰς τὸ βιβλίον του κατὰ τὴν ἀξίαν αὐτῶν.

Ἄν δὲ φθάνῃ ἐν καιρῷ νυκτὸς, εἶναι ἀπηγορευμένη ἡ ἐξαγωγὴ ὁποιωνδήποτε ἐμπορευμάτων, ἑωσοῦ ἡμέρας γενομένης εἰδοποιή­σῃ τὸν ἐνοικιαστήν.

Ὁ παρὰ ταῦτα ποιήσας λογίζεται λαθρέμπορος, καὶ ὡς τοιοῦτος θέλει πληρώνει δικαίωμα τετραπλοῦν(3).

Δὲν δύναται πᾶς τις ὁποιοσδήποτε νὰ ἐλλιμενισθῇ ἢ νὰ ἐξαγάγῃ ἐμπορεύματα εἰς ἄλλο μέρος, εἰμὴ εἰς τὴν συνήθη σκάλαν τῶν Ὀλυμπιτῶν τῇ προϋπαρχούσῃ εἰδήσει τοῦ ἐνοικιαστοῦ.

Ὁ δὲ παρὰ ταῦτα ποιῶν λογίζεται λαθρέμπορος, καὶ θέλει πληρώνει ὡσαύτως δικαίωμα τετραπλοῦν.

ἐν Καλύμνῳ, τῇ 18 Φεβρουαρίου 1864

Οἱ Δήμαρχοι

Παρατηρήσεις και σχόλια

1. Την εποχή εκείνη ήταν συνηθισμένη πρακτική να ανατίθεται η είσπραξη των διαφόρων δημοσίων προσόδων σε κάποιον ιδιώτη - ενοικιαστή, ο οποίος πλήρωνε στην Κοινότητα προκαταβολικά ένα ποσό και μετά εισέπραττε από τους υπόχρεους τα οφειλόμενα.  Η ενοικίαση γινόταν για ένα έτος με δημόσιο πλειοδοτικό διαγωνισμό χωριστά για κάθε ένα δικαίωμα.  (βλ. ‘‘Είσπραξη φόρων το 1864’’, στην e-ΑΡΓΩ,  http://www.argokalymnos.gr > Blogs > Δανιήλ Ζερβός)

2. Με ειδική απόφαση των Δημάρχων καθοριζόταν για κάθε εμπόρευμα ο οφειλόμενος δασμός ως ποσοστό της αξίας του. (βλ. ‘‘Διατίμηση τελωνειακών δασμών 1864’’, στην e-ΑΡΓΩ,  http://www.argokalymnos.gr > Blogs > Δανιήλ Ζερβός)

3. Ο τετραπλασιασμός της οφειλής πρέπει να ήταν αρκετά ‘‘τσουχτερή’’ ποινή ώστε να λειτουργεί αποτρεπτικά για τους επίδοξους φοροφυγάδες.

Δανιήλ Ζερβός

Δανιήλ Ζερβός

E-mail Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι έχετε συμπληρώσει όλα τα πεδία με το (*). Η Αργώ της Καλύμνου διατηρεί το δικαίωμα ελέγχου των σχολίων πριν την ανάρτησή τους. Τα ανάρμοστα και προσβλητικά σχόλια δεν θα δημοσιεύονται.

Argo Kalymnos

Top Desktop version