χάρισε στην Κάλυμνο ένα εξαίρετο επιστημονικό πόνημα, με το οποίο καταγράφει την Κάλυμνο της σπογγαλιείας του 19ου-20ου αι. και την κοινωνία της.
Ο τίτλος του βιβλίου είναι δηλωτικός του επιστημονικού στόχου που έθεσε η Καλυμνιά καθηγήτρια κατά την επεξεργασία του υλικού της: ΣΠΟΓΓΑΛΙΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΚΑΛΥΜΝΟΥ (19Ος & 20Ος αι.). Εξαρχής το είχε αφιερωμένο στον Καλύμνιο πατέρα της Φίλιππο Ολυμπίτη, φαρμακοποιό της Αθήνας. Μετά τον αδόκητο θάνατό της, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών / Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών ανέλαβε (2014)την έκδοση του βιβλίου. Είναι μια επιμελημένη έκδοση, αποτελούμενη από 435 σελίδες.
Έρευνα και συνεργασίες
Η καλυμνιακής καταγωγής ιστορικός είχε εργαστεί κάποια καλοκαίρια, στο δημοτικό κατάστημα, με επιτελείο φοιτητών της, για την καταγραφή και φωτογράφηση των Αρχείων της Δημογεροντίας. Συγκέντρωσε πλούσιο υλικό, μέσα από το οποίο είδε μια Κάλυμνο της σπογγαλιευτικής ανάπτυξης και παράλληλα των κοινωνικών εξελίξεων, τις τιτλοφόρησε: «κοινωνική συγκρότηση», όρος «αχρωμάτιστος» κοινωνιολογικά, προκειμένου να περάσει αθόρυβα πάνω από τις τοπικές «απόψεις» των κατά καιρούς ιστοριοδιφών. Φρόντισε όμως, εκτός από το δικό της υλικό, που άντλησε μέσα από την επαφή της με τα Αρχεία του Δήμου, να έχει συνεργασίες με ανθρώπους της σπογγαλιείας (παλαιούς δύτες) και το Αναγνωστήριο.
Το βιβλίο, ως τελικό συγγραφικό αποτέλεσμα, αποτελεί επιστημονική καταγραφή και ανάλυση της Καλύμνου του 19ου και του 20ου αι. Είναι η περίοδος (που «σώθηκαν» στα Αρχεία της Δημογεροντίας, τα «άλλα», διηρπάγησαν προ πολλού…) κατά την οποία απογειώνεται η σπογγαλιεία. Με το βιβλίο αυτό, για πρώτη φορά η Κάλυμνος παίρνει στα χέρια της μια, σε πολύ μεγάλο βαθμό, ολοκληρωμένη και επιστημονική δουλειά για την σπογγαλιεία της Καλύμνου.
Δεν πρόλαβε…
Αναφέρεται όμως και στα προλογικά σημειώματα του βιβλίου ότι η αείμνηστη Ευδοκία είχε αφήσει το βιβλίο της χωρίς τις τελευταίες διορθωτικές συμπληρώσεις. Άποψή μας είναι ότι θα περνούσε από επεξεργασία υλικού δύο μεγάλα ιστορικά κεφάλαια: Πρώτον, την πνευματική και κοινωνική εξέλιξη, πριν το 19ο αι., και δεύτερον τη μετάβαση από την αγροτική κοινωνία των περίπου 1000 κατοίκων (του Κάστρου και της πρώτης Χώρας) στην πρωτοβιομηχανική (με τη χρήση της «μηχανής» στην σπογγαλιεία) και αναπτυγμένη εμπορικά κοινωνία των 15.000 και άνω κατοίκων των δύο νεοϊδρυθεισών πόλεων, της Χώρας και της Πόθιας. Και αυτό το λέμε γιατί η Καλυμνιά ιστορικός έκανε θεματική επέκταση προς το παρελθόν κατά 2-3 αιώνες, για αναφερθεί στο πότε ιδρύθηκε η Χώρα (την τοποθετεί μέσα του 18ου αι.) και πότε η Πόθια.
Οικονομία-Λαογραφία
Τελικά το εξαίρετο αυτό βιβλίο, που πρέπει να το διαβάσει κάθε Καλύμνιος, θα κλίνει περισσότερο προς την ιστορική καταγραφή της οικονομίας και της λαογραφίας, πάντα με επιστημονική εγκυρότητα και με αγάπη προς την Κάλυμνο.
