Η Αργώ της Καλύμνου - Καθημερινή ηλεκτρονική ενημέρωση για την Κάλυμνο και τα γύρω νησιά

Switch to desktop Register Login

ΔΑΝΙΗΛ Α. ΖΕΡΒΟΣ: Ενοικίαση Μονής το 1885

Σε πολλούς από τους Κώδικες του αρχείου της Δημογεροντίας Καλύμνου υπάρχουν πρακτικά και αποφάσεις του Δημοτικού συμβουλίου, από όπου φαίνεται σαφώς ότι την εκκλησιαστική περιουσία στην Κάλυμνο διαχειριζόταν ως ιδιοκτήτης ‘‘το Κοινόν’’ της Καλύμνου, δηλαδή η Δημογεροντία.

 

Έτσι οι πάσης φύσεως πρόσοδοι από τις εισπράξεις των Ι. Ναών και τα ενοίκια των Μοναστηριακών κτημάτων ήταν έσοδα της Δημογεροντίας, η οποία αντίστοιχα κάλυπτε όλες τις οικονομικές υποχρεώσεις της τοπικής Εκκλησίας, όπως π.χ. η μισθοδοσία του Επισκόπου, η επιχορήγηση προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η οικοδόμηση και η συντήρηση των Ιερών Ναών κ.λπ.

Σε έναν Κώδικα της Δημογεροντίας του έτους 1885, που φωτογράφισα το καλοκαίρι, είδα ένα πρακτικό για την ενοικίαση, με πλειοδοτικό διαγωνισμό, της Μονής Ψερήμου, δηλαδή της εκμετάλλευσης των εισπράξεων της Εκκλησίας της Παναγίας και των κτημάτων της, στον πλειοδοτήσαντα, που έπρεπε, προφανώς, να είναι ιερέας και όσο διαρκούσε η ενοικίαση έφερε τον τίτλο του Ηγουμένου.

Το πρακτικό αυτό πιστεύω ότι έχει ενδιαφέρον διότι στους όρους της ενοικίασης, που αναφέρονται σ’ αυτό περιλαμβάνονται σημαντικά στοιχεία για τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και τα συναλλακτικά ήθη στην Κάλυμνο της εποχής εκείνης.

Το πρακτικό

Πρακτικὸν ένοικιάσεως τῆς Μονῆς Ψερήμου

Σήμερον τὴν ἕκτην Ὀκτωβρίου τοῦ χιλιοστοῦ ὀκτακοσιοστοῦ ὀγδοηκοστοῦ πέμπτου ἔτους ἡμέραν τῆς ἑβδομάδος Κυριακὴν καὶ ὥραν δεκάτην πρὸ μεσημβρίας πλειστηριασθήσης δημοσίᾳ τῆς Μονῆς Ψερήμου ἐν τῷ Ναῷ τῆς Κεχαριτωμένης ἐν Χώρᾳ ἐγένετο Νόμιμος ἐνοικιαστήςὁ ὀσιώτατος Ἱερομόναχος Ἰάκωβος Διονυσίου προσενεγκὼν δι᾿ ἐτήσιον ἐνοίκιον γρόσια ἀγοραῖα(1) χίλια πεντακόσια εἴκοσι πέντε, ἀριθ. 1525, ὑπὸ τὴν ἄμεσον ἐγγύησιν καὶ πληρωμήν τοῦ ὁποίου παρουσίασεν ἐγγυητὴν(2) συμφώνως πρὸς τὴν ὑπ᾿ ἀριθμὸν 400 πράξιν τῆς Δημογεροντίας, τὸν καὶ συνυπογράψαντα Νομικὸν Μ. Τσαγκάρην ὑπὸ τοὺς ἑξῆς ὅρους:

1ον Ὁ ἐνοικιαστὴς ἡγούμενος ὀφείλει καὶ ὑποχρεοῦται νὰ διάγῃ συμφώνως πρὸς τὸ ὁποῖον φέρει ἱερὸν σχῆμα καὶ ἐπάγγελμά του καὶ νὰ συμπεριφέρηται εὐσχημόνως καὶ εὐπροσηγόρως πρὸς ἅπαντας τοὺς ἐν τῇ περιφερείᾳ του εὑρισκομένους καὶ παρεπιδημοῦντας Χριστιανούς, ὧν τὰ παράπονα  θὰ λαμβάνωνται ὑπ᾿ ὄψιν, ὁπόταν ἔχωνται ἀληθείας (3).

2ον Ὁ ἐγγυητὴς ἔχων ἐλευθέραν κτηματικὴν περιουσίαν θὰ ᾗνε ὁ ἄμεσος πληρωτὴς τοῦ ὅλου ἐνοικίου πρὸς τὸ Δημοτικὸν Ταμεῖον, καὶ ὁ κατὰ καιρὸν Δημοτικὸς Ταμίας Καλύμνου θὰ συνεννοῆται μετ᾿ αὐτοῦ κατ᾿ εὐθεῖαν χωρὶς νὰ λαμβάνηται ὑπ᾿ ὄψιν ὁ ἐνοικιαστὴς ἡγούμενος, ἐκτὸς μόνον ἂν οὗτος αὐτοθελήτως καὶ ἄνευ προσκλήσεως προσέρχηται καὶ πληρόνῃ εἰς τὸ Δημοτικὸν Ταμεῖον τὸ ἐνοίκιον ἐμπροθέσμως (4).

3ον Ἡ ἐνοικίασις ἐγένετο ἐπὶ μίαν δεκαετίαν, ἀρχομένην ἀπὸ 1ης Ὀκτωβρίου 1885 καὶ λήγουσαν τὴν 1ην Ὀκτωβρίου τοῦ χίλια ὀκτακόσια ἐνενήκοντα πέντε 1895 .

4ον Τὸ ἐνοίκιον τοῦ πρώτου ἔτους τῆς ἐνοικιάσεως προπληροθήσεται ἅπαν, τῶν δὲ λοιπῶν ἐννέα ἐτῶν εἰς δύο δόσεις καθ᾿ ἕκαστον ἔτος, εἰς τὴν ἀρχὴν ἑκάστης ἑξαμηνίας, ἤτοι τὸ ἥμισυ τοῦ ἐτησίου ἐνοικίου τὴν 1ην Ὀκτωβρίου ἑκάστου ἔτους καὶ τὸ ἕτερον ἥμισυ τὴν 1ην Ἀπριλίου ἑκάστου ἔτους ἄνευ τῆς ἐλαχίστης προφάσεως.

5ον Καθ᾿ ἥν περίπτωσιν ὁ ἐγγυητὴς καὶ πληρωτὴς καθυστερῆ ἐνοίκια πρὸς τὸ Δημοτικόν Ταμεῖον, ἡ Κοινότης δικαιοῦται πάραυτα νὰ εἰσπράξῃ ταῦτα ἐκ τῆς κτηματικῆς του περιουσίας ἄνευ τῆς ἐλαχίστης προφάσεως∙ ἐν ᾗ δὲ περιπτώσει παρουσιασθῶσι κωλύματα εἰς τοῦτο, εἴτε ἐκ τῆς θελήσεως τοῦ ἐγγυητοῦ καὶ πληρωτοῦ ἐξαρτώμενα εἴτε καὶ μὴ, τὸ Δημοτικὸν Ταμεῖον δικαιοῦται ἀμέσως νὰ ἀποβάλῃ τὸν ἐνοικιαστὴν ἡγούμενον ἐκ τῆς Μονῆς καὶ νὰ ἀναπλειστηριάζῃ ταύτην, χωρὶς οὔτε ὁ ἡγούμενος οὔτε ὁ ἐγγυητὴς του νὰ ἔχωσι τὸ δικαίωμα νὰ ἀπαιτῶσι τὸ ἐλάχιστον ἀπὸ τὸ Δημοτικὸν Ταμεῖον ἢ δι᾿ ὅσα ἐπλήρωσαν χρήματα ἢ διὰ τὴν πρόσοδον τῶν κτημάτων, ἐφ᾿ ἧς κέκτηται δικαίωμα.

6ον Ὁ ἐνοικιαστὴς ἡγούμενος ὑποχρεοῦται νὰ περιποιῆται δεόντως τὰ κτήματα τῆς Μονῆς, κινητά τε καὶ ἀκίνητα, καὶ νὰ ἀπολαύῃ τοῦ προϊόντος.

7ον Ὑποχρεοῦται ὁ ένοικιαστὴς ἡγούμενος νὰ φυτεύῃ εἰς τὰ κτήματα τῆς Μονῆς κατ᾿ ἔτος ἑξήκοντα δένδρα κατ᾿ ἐλάχιστον ὅρον δι᾿ ἰδίων του ἐξόδων καὶ δαπανῶν, συμπληρῶν καὶ τὰ κατ᾿ ἔτος σφάλλοντα ἰδίαις ὁμοίως δαπάναις∙ ἐν ἐναντίᾳ περιπτώσει θὰ ἀποβάλληται ὁ ἐνοικιαστὴς ἡγούμενος τῆς Μονῆς καὶ θὰ χάνῃ τά τε χρήματά του, τήν τε πρόσοδον, ἐφ᾿ ἧς κέκτηται δικαίωμα.

8ον Ὀφείλει ὁ ἐνοικιαστὴς ἡγούμενος νὰ ὑπογράψῃ ἐπισήμως τὸν κατάλογον τῶν κινητῶν τε καὶ ἀκινήτων κτημάτων τῆς Μονῆς, ἅτινα θὰ παραλάβῃ, καὶ μετὰ τὴν λῆξιν τῆς ἐνοικιάσεως ὑποχρεοῦται νὰ παραδώσῃ κατὰ τὸ ἐφικτὸν εἰς κρείττονα κατάστασιν.

9ον Ἅπαντα τὰ παρὰ τῶν ἰδιωτῶν ἀναθήματα ὑποχρεοῦται ὁ ἡγούμενος ἀμέσως νὰ καθιστᾶ γνωστὰ εἰς τὴν Δημογεροντίαν ἄνευ οὐδεμιᾶς προφάσεως∙ καὶ τὰ μὲν ἀκίνητα καὶ δένδρα θὰ ἀνήκουν εἰς τὴν Μονήν, τὰ δὲ κινητὰ εἰς χρυσὸν ἢ ἄργυρον θὰ παραλαμβάνῃ ὁ κατὰ καιρὸν Δημοτικὸς Ταμίας ἐπὶ ὑπογραφῇ ἐπισήμῳ, θὰ καταγράφῃ ὁ Γραμματεὺς εἰς τὰ Βιβλία τῆς Κοινότητος καὶ θὰ χρησιμοποιῶνται κατὰ τὸ δοκοῦν τῇ Δημογεροντίᾳ καὶ τῷ περὶ Αὐτὴν Δημοτικῷ Συμβουλίῳ (5).

10ον Ἐπ᾿οὐδενὶ λόγῳ ἐπ᾿οὐδεμιᾷ προφάσει δύναται ὁ ἐνοικιαστὴς ἡγούμενος νὰ δαπανήσῃ οὐδ᾿ὁβολὸν ἐπὶ τῶν κτημάτων τῆς Μονῆς, χωρὶς νὰ λάβῃ ἔγγραφον ἐπιταγὴν τῆς Δημογεροντίας, ἐκτὸς μόνον ἂν θέλῃ νὰ δαπανήσῃ ἐξ ἰδίων του, ὁπότε καὶ δὲν δύναται νὰ τὰ ἀντιτάξῃ εἰς τὰ ὁποῖα ὀφείλει νὰ πληρώσῃ ἐνοίκια, οὔτε ὁ ἡγούμενος, οὔτε ὁ ἐγγυητής του.

11ον Ἡ παράβασις ἔστω καὶ ἑνὸς μόνον τῶν ὅρων τούτων τῆς ἐνοικιάσεως θὰ ἔχῃ ἄμεσον ἀποτέλεσμα τὴν ἀποβολὴν τοῦ ἡγουμένου ἐκ τῆς Μονῆς καὶ τὴν ἀναδημοπράτησιν τῆς Μονῆς πρὸ τῆς λήξεως τῆς ἐνοικιάσεως.

Τὴν  6ην  Ὀκτωβρίου 1885           ἐν Καλύμνῳ

        Ὁ  ἐνοικιαστὴς ἡγούμενος                         Ὁ ἐγγυητὴς καὶ πληρωτής

Ἰάκωβος  ἱερομόναχος Ν. Διονυσίου                   Νομικὸς Μ. Τσαγκάρης

            ὁ Γραμματεύς(6)                                                 Οἱ Δημογέροντες

                                                                                    Ἐμμ. Ἀ. Κωλέττης

                                                                                    Νικόλαος  Μαΐλλης(7)

                                                                                    Μιχ. Ἰ. Τσικούρης

Παρατηρήσεις και σχόλια

1. Γρόσια αγοραία = Λογιστική νομισματική μονάδα μικρότερης αξίας από την επίσημη, που ήταν 20 γρόσια ανά ασημένιο μετζίτι ή 100 ανά χρυσή οθωμανική λίρα (επίσημα ή ταμιακά γρόσια). Στην αγορά το μετζίτι όπως και η χρυσή οθωμανική λίρα είχαν άλλη, μεγαλύτερη από την επίσημη τιμή. Όταν οι υπολογισμοί γινόντουσαν με αυτή την τιμή τα γρόσια χαρακτηριζόντουσαν «τρέχοντα» ή «αγοραία» ή «γρόσια Καλύμνου». Για την αξία των 1525 γροσιών, δηλαδή του ετησίου ενοικίου, παίρνουμε μια ιδέα από το γεγονός ότι οι ετήσιοι μισθοί των Δασκάλων, που διορίστηκαν το 1883 ήταν μεταξύ 3000 και 7000 γροσιών, ανάλογα προφανώς με τα τυπικά προσόντα και την εμπειρία τους.

2. Η σύμπραξη εγγυητή, ευκατάστατου και αξιόχρεου, ήταν απαραίτητη την εποχή εκείνη σε κάθε συναλλαγή.

3. Προφανώς ο ‘‘Ηγούμενος’’ θα εκτελούσε και τα χρέη του εφημερίου του Ι. Ν. της Παναγίας Ψερήμου.

4. Αξιοπρόσεχτος αυτός ο όρος. Ο ενοικιαστής, αν δεν πληρώσει εμπρόθεσμα, δεν θα ενοχληθεί από τον Δημοτικό Ταμία, ο οποίος θα απευθυνθεί κατευθείαν στον εγγυητή για να εισπράξει το ενοίκιο. Και ο εγγυητής θα έχει λαμβάνειν από τον ενοικιαστή.

5. Αξιοπρόσεκτη η διαχείριση των χρυσών και ασημένιων αφιερωμάτων.

6. Δεν υπάρχει υπογραφή Γραμματέα. Την εποχή εκείνη Γραμματέας της Δημογεροντίας ήταν ο Γεώργιος Σ. Μάγκος.

7. Ο Νικόλαος Μαΐλλης, που υπογράφει δεύτερος μετά τον πρώτο Δημογέροντα, δηλαδή τον Πρόεδρο της Δημογεροντίας, ήταν ο ‘‘Διοικητικός Πάρεδρος’’ εκείνης της περιόδου. Δεύτερος Δημογέροντας, δηλαδή Δημοτικός Ταμίας, ήταν εκείνο το έτος ο Μιχαήλ Τσικούρης. Η υπογραφή του Διοικητικού Παρέδρου, σε όποιες πράξεις είχε υπογράψει, είναι ανάμεσα σ’ αυτές των δύο Δημογερόντων.

Δανιήλ Ζερβός

Δανιήλ Ζερβός

E-mail Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι έχετε συμπληρώσει όλα τα πεδία με το (*). Η Αργώ της Καλύμνου διατηρεί το δικαίωμα ελέγχου των σχολίων πριν την ανάρτησή τους. Τα ανάρμοστα και προσβλητικά σχόλια δεν θα δημοσιεύονται.

Argo Kalymnos

Top Desktop version