τη βιωσιμότητα, την κοινωνική συνοχή, την ευημερία

Η λειτουργία της αιρετής Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, μέχρι τώρα, αποδεικνύει τις ανεπάρκειες του διοικητικού μοντέλου που έχει υιοθετηθεί. Δεν έχει μεταφερθεί στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση το σύνολο των αρμοδιοτήτων των κρατικών Περιφερειών, δεν έχουν λειτουργήσει στην πράξη αποτελεσματικοί αποκεντρωτικοί θεσμοί, υποβαθμίζοντας το ρόλο της αυτο-διοίκησης σε ρόλο απλής διαχείρισης και μεταφοράς, στο τοπικό επίπεδο, επιλογών που έχουν ληφθεί σε άλλα επίπεδα εξουσίας. Ο ασφυκτικός έλεγχος του κράτους συνεχίζει να ασκείται από τις αποκεντρωμένες κρατικές διοικήσεις, ενώ οι πόροι δεν επαρκούν για την αποτελεσματική άσκηση των καθηκόντων της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.

Ο θεσμός της αιρετής Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, όπως λειτούργησε έως σήμερα, δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις χάραξης μιας μακροχρόνιας στρατηγικής περιφερειακής ανάπτυξης και συνοχής. Οι υπερεξουσίες του Περιφερειάρχη και οι κατά βάση γνωμοδοτικές αρμοδιότητες του Περιφερειακού Συμβουλίου έδωσαν πρόσφορο έδαφος σε λογικές κοντόφθαλμης απορρόφησης πόρων, χωρίς ουσιαστικό στρατηγικό σχεδιασμό, με γνώμονα την εξυπηρέτηση πελατειακών και ψηφοθηρικών επιδιώξεων, αλλά και μικροκομματικών συμφερόντων.

Οι διαδικασίες «Δημοκρατικού Προγραμματισμού», όπως αυτές προβλέπονται από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, δεν διασφαλίζουν από μόνες τους τη δημοκρατική διακυβέρνηση της Περιφέρειας. Αποτελούν ίσως επίφαση δημοκρατικής διαδικασίας, μέσα από τις δυσκίνητες και τις χρονοβόρες διαδικασίες που προβλέπονται για τη σύνταξη, δημοσιοποίηση, αποδοχή και έγκριση των αναπτυξιακών παρεμβάσεων, περιορίζοντας – αντί να διευκολύνουν – τις δυνατότητες δημοκρατικής συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών.

Έτσι, πολύ συχνά αποφασίζονται ή και υλοποιούνται τεχνικά έργα με σημαντικές επιπτώσεις στη φυσιογνωμία αλλά και το περιβάλλον των νησιών, χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστικός διάλογος με τις τοπικές κοινωνίεςκαι χωρίς πραγματική ιεράρχηση των αναγκών που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα έργα αυτά.

Είναι οφθαλμοφανές ότι οι ευρωπαϊκοί πόροι που διατέθηκαν στο Νότιο Αιγαίο δεν χρησιμοποιήθηκαν πάντα με τρόπο αποτελεσματικό και προς όφελος του περιβάλλοντος και της κοινωνίας. Όμως, δεν υπήρξε μέχρι τώρα δημόσια συζήτηση για την αποτίμηση του τι πραγματικά έγινε με τη διάθεση των πόρων από τα ΜΟΠ, ΠΕΠ, ΚΠΣ, ΕΣΠΑ και άλλα προγράμματα, ώστε να διδαχθούμε από τα λάθη, να αποδοθούν ευθύνες όπου πρέπει, να αξιοποιήσουμε τυχόν θετικά παραδείγματα και να βελτιωθεί, τουλάχιστον, η διάθεση των χρημάτων από το νέο ΕΣΠΑ.

Ρόλος της νέας Περιφερειακής αυτοδιοίκησης Νοτίου Αιγαίου θα είναι να διαμορφώσει ένα νέο ήθος δημοκρατικής διακυβέρνησης και να συμβάλλει, από κοινού με τους Δήμους:

• Στο να απαλειφθεί η σχέση επαιτείας προς την κεντρική κυβέρνηση και πελατειακών σχέσεων με τους πολίτες, με στόχο να διαμορφωθεί μια σχέση αμοιβαίας στρατηγικής συνεργασίας κεντρικής διοίκησης-Περιφέρειας-τοπικών κοινωνιών για τη βιωσιμότητα στο Ν. Αιγαίο.
• Στη συνολική Διοικητική Μεταρρύθμιση του Κράτους και της Αυτοδιοίκησης με στόχο την ουσιαστική αποκέντρωση αρμοδιοτήτων, υπηρεσιών και πόρων στο περιφερειακό επίπεδο και την αυτό-οργάνωση της Περιφέρειας σε θέματα σχεδιασμού, στρατηγικής, μέσων υλοποίησης.
• Στην καθιέρωση θεσμών δημοκρατικής συμμετοχής των πολιτών στο πιο κοντινό προς τη ζωή τους επίπεδο – νησί ή Δήμο – για τη διασφάλιση της άμεσης συμμετοχής του κάθε πολίτη στην διοίκηση των υποθέσεων που τον αφορούν. Η Περιφέρεια θα πρέπει να συντονίζει τη διαδικασία αυτή, προσφέροντας συγχρόνως την κατάλληλη τεχνογνωσία, καθορίζοντας κριτήρια αναπτυξιακής σκοπιμότητας και διασφαλίζοντας την ενσωμάτωση των αποφάσεων των τοπικών κοινωνιών στο πλαίσιο της περιφερειακής στρατηγικής.
• Στην ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση και διαρκή επιμόρφωση πολιτών, φορέων, στελεχών των φορέων αυτοδιοίκησης, γύρω από θέματα ανάπτυξης, περιβάλλοντος, ευρωπαϊκών θεσμών και διαδικασιών, κ.ά., έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, των τοπικών φορέων, συλλόγων και σωματείων επαγγελματιών, στην διαμόρφωση ενός «σχεδίου βιώσιμης ανάπτυξης για το Νότιο Αιγαίο».

Παράλληλα, στόχος μας είναι:

- η κατάργηση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και όλων των αποκεντρωμένων μονοκλαδικών δομών των Υπουργείων στις Περιφέρειες και τους Νομούς,

- η μεταφορά των αρμοδιοτήτων των παραπάνω Υπηρεσιών - αλλά και των πόρων που απαιτούνται για την άσκησή τους - στη Δευτεροβάθμια αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση,

- η ανακατανομή των φορολογικών εσόδων, χωρίς την επιβολή νέων φόρων, υπέρ της Αυτοδιοίκησης.

- η θεσμοθέτηση της Απλής Αναλογικής ως εκλογικού συστήματος σε όλα τα επίπεδα της Αυτοδιοίκησης.