την οποία δημοσιεύω και στη συνέχεια απαντώ.
*
Παναγιώτης Γιαμαίος
Πρόεδρος του Δ.Σ. του Αναγνωστηρίου Καλύμνου
« ΑΙ ΜΟΥΣΑΙ »
Έλαβα γνώση της «αναγκαίας παρέμβασης» της κ. Φανής Καπελλά – Κουτούζη, μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου του Αναγνωστηρίου, που αφορά στην καταγραφή του Αρχείου Δημογεροντίας – Δημαρχίας Καλύμνου, μέσα από τον τοπικό ηλεκτρονικό τύπο αλλά και από το προσωπικό μου ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, την οποία η ίδια είχε την καλοσύνη να μου κοινοποιήσει.
Θυμίζω ότι το Αναγνωστήριο συμμετείχε ως Πνευματικό Κέντρο στην από κοινού με το Δήμο παρουσίαση της ολοκλήρωσης αυτής της καταγραφής κι ο υπογράφων αυτό το σημείωμα, ως πρόεδρος των «Μουσών», είχα καταθέσει – με έμφαση μάλιστα – στο προλόγισμά μου στην εκδήλωση εκείνη τη χαρά μου και την ικανοποίησή μου για την περάτωση αυτής της εργασίας. Απέδωσα, δε, τα εύσημα και απηύθυνα τις θερμές και ειλικρινείς μου ευχαριστίες στην επιτροπή και ιδιαιτέρως στον πρόεδρό της, τέως πρόεδρο αλλά και νυν επίτιμο του Αναγνωστηρίου μας, κ. Κυριάκο Χατζηδάκη, για τη διετή θυσιαστική, πράγματι, προσφορά του. Αγκαλιάσαμε και προβάλαμε το έργο αυτό, γιατί ήταν αποτέλεσμα επίπονης δουλειάς συγκεκριμένων, διακεκριμένων δικών μας μελών. Απ’ αυτό ουσιαστικά (το Αναγνωστήριο) ξεκίνησε αυτό το εγχείρημα κι ολοκληρώθηκε, γιατί υπήρχε ισχυρή θέληση, αποφασιστικότητα, υπομονή, επιμονή και ζήλος. Μετετράπη από τον έχοντα την ευθύνη του συντονισμού και της πραγμάτωσης αυτού του στόχου, κ. Χατζηδάκη, με στοίχημα ζωής. Τον χαρακτήρισα Αγιορείτη. Αυτά, άλλωστε, ειπώθηκαν στην επίσημη παρουσίαση, το βράδυ της 22ας Φεβρουαρίου 2014. Σ’ αυτήν, επιπρόσθετα, έγινε και μνεία – πέραν της αείμνηστης Ευδοκίας Ολυμπίτου –και στη συμβολή των: αείμνηστου Γιάννη Ροδίτη και κ. Γεωργίου Κάππα, οι οποίοι συγκέντρωσαν, καθάρισαν, νοικοκύρεψαν και προστάτεψαν αυτό το Αρχείο.
Επί της ουσίας, λοιπόν, του θέματος, που ξανανοίχτηκε με την ευκαιρία του δημοσιεύματος της κ. Φανής Καπελλά και των όσων μέχρι στιγμής έχουν δει το φως της δημοσιότητας, στο πλαίσιο πάντα του δημόσιου διαλόγου που διεξάγεται, καταθέτω κι εγώ κωδικοποιημένα τις απόψεις μου:
α. Δεν απαξιώθηκε και δεν υποβιβάστηκε από κανέναν η αείμνηστη Ευδοκία Ολυμπίτου και φυσικά το έργο της. Ο κ. Χατζηδάκης έκανε αναφορά στη δουλειά της και στην προσφορά της. Αναφέρθηκε λεπτομερώς σ’ αυτό που έκανε μαζί με την ομάδα των φοιτητών κατά το θέρος των ετών 2005 και 2009. Πράγματι, δεν έγινε αναφορά από τον ίδιο στο ότι αυτό συντελέστηκε επί των δύο θητειών του δημάρχου κ. Γεωργίου Ρούσσου και της έχουσας την προεδρία του Δημοτικού Οργανισμού Πολιτισμού κ. Φανής Καπελλά – Κουτούζη. Πιστεύω, εξ όσων γνωρίζω, ότι αυτό δεν έγινε εσκεμμένα. Ήταν, όμως, σημαντική παράλειψη.
β. Το ότι δε συνέχισε η Επιτροπή την εργασία, με βάση το προϋπάρχον καταγεγραμμένο υλικό της αείμνηστης, αλλά άρχισε από την αρχή, το έκανε, γιατί, κατά την κρίση της, αυτό που έκανε η ίδια – ο κ. Χατζηδάκης με τους συνεργάτες του – ήταν πληρέστερο, λεπτομερέστερο. Δε γνωρίζω πολλές λεπτομέρειες για τη διαφορά στις δύο εργασίες. Εκείνο, πράγματι, για το οποίο έχω ιδίαν αντίληψη είναι ότι η επεξεργασία στην καταγραφή του περιεχομένου ενός εκάστου των νόμων από τον κ. Χατζηδάκη σε σχέση με την πρώτη καταγραφή είναι αναλυτικότερη, πληρέστερη. Αυτό είναι ξεκάθαρο για όποιον πάρει στα χέρια του και τις δύο καταγραφές και αντιπαραβάλει τα αντίστοιχα περιεχόμενα. Απόδειξη ότι οι 93 σελίδες της πρώτης καταγραφής έγιναν 700. Κι αυτό δεν αφορά τα στοιχεία κάθε τόμου ( την ταυτότητά του ), τα οποία κρατήθηκαν από την αρχική καταγραφή. Αφορά στο γεγονός ότι η συμπυκνωμένη περίληψη για τα περιεχόμενα κάθε τόμου μετετράπη σε αναλυτική θεματική καταγραφή των σημαντικών εγγράφων που περιέχονται σε κάθε τόμο. Και ό,τι έγινε, έγινε εν γνώσει της αρμόδιας για το θεσμοθετημένο, πια, τοπικό, ιστορικό αρχείο του Δήμου μας, προϊσταμένης υπηρεσίας των Γενικών Αρχείων του κράτους.
γ. Αυτό που μένει για μας, την καλυμνιακή κοινωνία, είναι ότι υπάρχει μια ολοκληρωμένη, επιτέλους, καταγραφή ενός ιστορικού αρχείου που ανήκει σε όλους μας. Ανήκει περισσότερο στους ιστορικούς – ερευνητές του παρόντος και του μέλλοντος και δι’ αυτών στην τοπική μας κοινωνία. Γι’ αυτό το έργο εργάστηκαν με την ίδια αγάπη και το ίδιο ενδιαφέρον για τον τόπο, τόσο η αείμνηστη Ευδοκία Ολυμπίτου, όσο και ο κ. Χατζηδάκης. Απλώς, η δεύτερη προσπάθεια ολοκληρώθηκε. Ο κ. Κυριάκος Χατζηδάκης αφιέρωσε δυο χρόνια από τη ζωή του εθελοντικά. Ασφαλώς και το έκανε με τη θέλησή του. Δεν τον υποχρέωσε κανείς. Και τούτο γιατί είναι άνθρωπος της προσφοράς. Αυτό είναι στο DNA του. Δε ζήτησε ανταλλάγματα, δεν επεδίωξε τιμές και ο οφίκια. Δεν είχε κατά νου να εξαργυρώσει, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, το αντίτιμο του έργου του. Η διαδρομή του, η ιστορία του, η προσωπικότητά του, το αποδεικνύουν περίτρανα. Κακώς στοχοποιείται και βάλλεται ομοθυμαδόν, ιδίως, δε, με αναφορές από ηλεκτρονική εφημερίδα για «…παραστατικές ανυψώσεις (υπερθέσεις) του ΜΕΤΡΙΟΥ και του ΤΙΠΟΤΑ», οι οποίες αποτελούν προσβλητικά κι απαξιωτικά γι’ αυτόν τον άνθρωπο λόγια.
Κι επειδή πορευόμαστε προς το Πάσχα και θα ακούσομε για άλλη μια φορά σε λίγες μέρες τα φοβερά λόγια του Πάθους, σταυροκοπούμενοι: « σταυρωθήτω! σταυρωθήτω! » κι « αντί του μάννα χολή…», ας κάνουμε την υπέρβασή μας κι ας κατισχύσει μέσα μας το «ειρήνη υμίν». Το έχουμε όλοι ανάγκη.
***
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΑΚ. ΤΡΙΚΟΙΛΗ
Να πω εξαρχής μιλάμε για δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Η οπτική μας γωνία και ο τρόπος προσέγγισης της ουσίας χωρίζονται από τεράστιο χάσμα. Θα απαντήσω λοιπόν μένοντας στα αναγκαία προς διασάφηση. Χωρίς διάθεση αντιπαράθεσης:
1. Εισαγωγικά: Καμιά επιτροπή δε συμμετείχε στην εργασία που προγραμμάτισαν Διακομιχάλης-Χατζηδάκης. Και τα ονόματα που ανέφερε ο κ. δήμαρχος στην τελετή παρουσίασης του έργου (ανέφερε κι εμένα…!), ήταν πανηγυριώτικες ιστορίες, ώστε να κερδίσει εντυπώσεις προεκλογικά. Τα ίδια επανέλαβε και ο κ. Γιαμαίος από τυπική υποχρέωση. Στην πραγματικότητα εργάστηκαν μόνο ο κ. Χατζηδάκης και η κοπέλα, η κα Σκυλλά, προφανώς με επιλογή και επ’ αμοιβή - οι πληροφορίες λένε ότι την πλήρωνε η κα Σεμ. Ψαρομπά.
2. Και εξηγούμαι: Δεν απορρίπτω το έργο του κ. Χατζηδάκη και κανενός άλλου, αν τυχόν σε κάποια φάση έδωσε ένα χεράκι. Διαφώνησα όμως ριζικά και αποχώρησα από το ξεκίνημα αυτής της εργασίας, γιατί ήταν μακριά από την που δεν ήταν άλλη από την ανάδειξη των Αρχείων και την παροχή δυνατότητας στον κάθε Καλύμνιο (ερευνητή και μη) να έρθει σε επαφή μ’ αυτά.
*
Για να μη λέμε πολλά, παρουσιάζω την άποψή μου με δύο ερωτήσεις:
Α) Τα ΑΔΚ είναι στη διάθεση του κάθε ερευνητή, όπως γινόταν μέχρι σήμερα; Ελπίζω η απάντηση να είναι «όχι», γιατί κάτι τέτοιο θα είναι εγκληματικό. Οι τόμοι αυτοί θα πρέπει να φυλάγονται ως εκθέματα σε κάποιο Ιστορικό Μουσείο, που κάποτε θα πρέπει να ιδρυθεί. Να είναι μέσα σε βιτρίνες κλειδωμένες, ώστε να μην τους αγγίζει κανένας. Αλλιώς, θα καταστραφούνε. Να μη θυμίσουμε ότι στο παρελθόν μερικοί «ερευνητές» μακροχέρηδες έκοψαν σελίδες και τις πήρανε για το δικό τους αρχείο (όπως συνέβη και με τα Αρχεία της Μητρόπολης, από τα οποία «χάθηκαν» τόμοι). Άρα; Ακόμη απέχουμε παρασάγγες από τον πραγματικό στόχο μας.
Τι πρέπει να γίνει; Η απάντηση είναι απλή-απλούστατη: να ψηφιοποιηθούν τα ΑΔΚ, ώστε ο ερευνητής να τα παίρνει στα χέρια του με ένα DVDκαι να κάνει την κάθε σελίδα ό,τι θέλει, να τη μεγεθύνει όσο θέλει, να ενώνει κομμάτια, να εκτυπώνει κλπ. κλπ. Εδώ βρίσκεται η ΟΥΣΙΑ της υπόθεσης: το προσπελάσιμο όμως και το εύχρηστο των ΑΔΚ.
Β) Γιατί η δημ. Αρχή έβαλε στο πινάκιο του δημ. σ/λίου την ψηφιοποίηση των Αρχείων; Μήπως επειδή κατάλαβε, έστω και καθυστερημένα, ποια είναι η ουσία και ποιο το περιτύλιγμα; Τώρα μόλις πλησιάζουν οι απόψεις μας. Τουλάχιστον το ελπίζω. Η ψηφιοποίηση δίνει τη δυνατότητα στο μελετητή να «ανοίγει» τα Αρχαία της Δημογεροντίας όποια μέρα θέλει (ακόμη και τια αργίες), για όσες ώρες θέλει κλπ. Όπως έκαναν η Ι.Μ. Αγίου Θεολόγου Πάτμου και η Μητρόπολη Καλύμνου. Δεν είναι κακό να μαθαίνει κανείς από άλλους. Ο εγωισμός είναι που βλάπτει. Κι ούτε είναι επιτρεπτό να φέρνουμε όλα τα θέματα στο περιθώριο των προσωπικών μας δυνατοτήτων. Δεν ξέρουμε από υπολογιστές; Ας φωνάξουμε τους ειδικούς. Με την ψηφιοποίηση των ΑΔΚ η Δημαρχία θα μπορεί να πουλάει DVD, όπως έκανε και η Ιερά Μονή της Πάτμου και εγώ πήρα στα χέρια μου 2 μεγάλους τόμους που αναφέρονται στην Κάλυμνο.
*
Αυτή ήταν εξαρχής η δική μου άποψη: 1) Πρώτα και κύρια να ξεκινήσουμε τη φωτογράφηση και ψηφιοποίηση των Αρχείων, κατά το πρότυπο της ψηφιοποίησης των Αρχείων της Ι. Μητροπόλεως Καλύμνου, που έκανε ο πατήρ Αντώνιος Μακρυλλός, εφημέριος του Ι.Ν. Προδρόμου Χώρας - καταπληκτική δουλειά. Να τον παρακαλούσαμε να μας δείξει τη μέθοδο. Να προσληφθεί ένας νέος/μια κοπέλα που να γνωρίζει Η/Υ και να κάνει την ψηφιοποίηση. Δηλαδή να συνεχίσουμε, και με καλύτερο ακόμη τρόπο, το έργο της αείμνηστης Ολυμπίτου. 2) Παράλληλα να βάλουμε μπροστά και την καταγραφή του περιεχομένου κάθε τόμου, όπως έλεγε ο κ. Χατζηδάκης. Η πλειοψηφία (ποια πλειοψηφία, άλλη ιστορία αυτή) απέρριψε τη δική μου άποψη. Θεώρησα περιττή την παρουσία μου και έφυγα.
*
Ποιο είναι το έργο που μας άφησε η αείμνηστη Ευδ. Ολυμπίτου; Μας άφησε ΚΑΙ φωτογράφηση των τόμων για ψηφιοποίηση, ΚΑΙ καταγραφή του περιεχομένου. Με άλλα λόγια, εργάστηκε ΚΑΙ στο χαρτί ΚΑΙ ηλεκτρονικά – χάρη στο έργο της έχω κι εγώ τα Αρχεία στο σπίτι μου. Μετά θάνατο έπεσε «βαθύ κούρεμα» στην αξιολόγηση της δουλειάς της και μάλιστα από μη ειδικούς – Κάλυμνος γαρ…
Για τεκμηρίωση των απόψεών μου (χωρίς να εκτραπώ σε υμνολόγια υπέρ της αείμνηστης και αγιογραφίες) στα συνημμένα της απάντησή μου έβαλα και ένα δείγμα μόνο από την εργασία της αείμνηστης Ευδ. Ολυμπίτου, ώστε να απαντήσω στον κ. Γιαμαίο πληρέστατα, (α) με τη δική μου απάντηση, όπως την εξέθεσα πιο πάνω, αλλά και (β) με γραπτό δείγμα της δουλειάς που έκανε η αείμνηστη συμπατριώτισσάς μας. Μένει το γ) η προβολή των DVD. Αυτό υποχρεούνται τα μέλη ΔΣ του Αναγνωστηρίου να το κάνουν (πλην της κας Φανής Καπελλά-Κουτούζη, γιατί εκείνη πρωτοστάτησε στην ψηφιοποίηση που έγινε από την Ολυμπίτου). Τότε θα εκτιμήσουν καλύτερα το διπλό έργο της αείμνηστης συμπατριώτισσας μας (κείμενα και DVD) Ολυμπίτου, καθηγήτριας Ιονίου Πανεπιστημίου (να σεβόμαστε τους καθ’ ύλη αρμόδιους επιστήμονες). Παράλληλα να δουν και τα DVD της Μητρόπολης (να σεβόμαστε και αυτούς που κάνουν κάτι καλύτερο από εμάς – εννοώ τον π. Αντώνιο). Μόνο έτσι θα καταλάβουν ότι μιλάμε διαφορετική γλώσσα.
*
Ελπίζω να εξήγησα το περιεχόμενο της φράσης μου «παραστατική υπέρθεση του ΜΕΤΡΙΟΥ». Και συμπληρώνω: Πράγματι, επιβάλλεται να κάνουμε την υπέρβαση, αλλά για να δούμε την πραγματικότητα.
Τελευταία επισήμανση: «Το σεμνόν απλάστως» ανήκει μόνο στον π. Αντώνιο και την Ι. Μητρόπολη. Ο π. Αντώνιος έκανε εκπληκτική δουλειά χωρίς τυμπανοκρουσίες, αγιογραφίες και υμνολόγια. Το Αναγνωστήριο ακόμα δεν ξεκίνησε το έργο ουσίας (την ψηφιοποίηση) και έπεσαν απανωτές και μαζικές κωδωνοκρουσίες. Ας βαράνε οι καμπάνες του Δήμου και του Αναγνωστηρίου συντονισμένα και συγχρονισμένα όσο θέλουν. Κανένα πρόβλημα εκ μέρους μου. Τη θέση μου εξήγησα από εκτίμηση στο πρόσωπο του κ. Παν. Γιαμαίου.
Παρουσιάζουμε ένα δείγμα της δουλειάς που έκανε η αείμνηστη Ολυμπίτου στα Αρχείας της Δημογεροντίας (ή Δημαρχίας) Καλύμνου. Πατήστε το κάθετο βέλος, που βγαίνει στην οθόνη σας πάνω δεξιά, και θα διαβάσετε το συνημμενο αρχείο.
