Logo
Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Δανιήλ Α. Ζερβός: 1867. Πειρατές στην Κάλυμνο.

Σε ένα από τα βιβλία της Δημογεροντίας υπάρχει το αντίγραφο μιας αναφοράς των Δημάρχων της Καλύμνου προς τον Οθωμανό Διοικητή της Ρόδου το καλοκαίρι του 1867, με την οποία του γνωστοποιείται η εμφάνιση πειρατών στην Κάλυμνο και ζητείται από την Οθωμανική διοίκηση να φροντίσει για την καταδίωξή τους.

 

 

Το έγγραφο πιστεύω ότι παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον διότι από το περιεχόμενό του προκύπτουν σημαντικές ιστορικές πληροφορίες.

Συγκεκριμένα φαίνεται ότι την εποχή εκείνη, καλοκαίρι του 1867, υπήρχε ακόμη πειρατεία στο Αιγαίο με θύματα νησιά και παράλια χωριά της Μ. Ασίας.

Επίσης την εποχή εκείνη φαίνεται ότι πολεμικά πλοία των μεγάλων δυνάμεων επισκεπτόντουσαν τα νησιά μας, ίσως για να επιδεικνύουν το ενδιαφέρων των δυνάμεων αυτών για την προστασία των υπόδουλων Χριστιανικών πληθυσμών.

Ακόμη βλέπουμε ότι η Δημογεροντία ζητά από τον Διοικητή της Ρόδου την εφαρμογή στην πράξη της πρόβλεψης του φιρμανιού του 1835, με το οποίο επιβεβαιώθηκαν τα προνόμια των τεσσάρων νησιών Καλύμνου, Λέρου, Πάτμου και Ικαρίας, κατά την οποία ήταν υποχρεωμένη η Οθωμανική Διοίκηση να προστατεύει τα νησιά από τους πειρατές. (Βλ. Γιώργη Κουκούλη ‘‘Το φιρμάνι της Τετρανήσου και η επέκτασή του σ’ όλες τις Νότιες Σποράδες’’ και ‘‘Μια δεύτερη μετάφραση του φιρμανιού για τα προνόμια της Τετρανήσου’’ στα Καλυμνιακά Χρονικά, τ. Ε΄-1985, σελ. 137-169 και 170-177).

Το έγγραφο

[Το κείμενο του εγγράφου είναι στις φωτογραφίες διότι δεν είναι πλέον δυνατή η πολυτονική καταχώρησή του.]

 

Παρατηρήσεις και σχόλια

[1]. Μουτεσαρίφης = Νομομαθής απεσταλμένος του Σουλτάνου σε ειδικές αποστολές για διευθέτηση τοπικών ζητημάτων. Αξίωμα αντίστοιχο του Γενικού Διοικητή περιφέρειας, Νομάρχη.

2. Για ευνόητους λόγους παραλείπω το επώνυμο του βοσκού.

3. Φαίνεται ότι οι πειρατές πρέπει να μιλούσαν Ελληνικά, (ή μήπως ήταν και Έλληνες;) διότι πώς αλλιώς θα μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητοι σε ένα νησί κατοικούμενο από αμιγώς Ελληνικό πληθυσμό όπως η Κάλυμνος; Και το πλοίο τους θα πρέπει να είχε νόμιμα έγγραφα εμπορικού πλοίου, πιθανόν Οθωμανικά ή και Ελληνικά, διότι πώς αλλιώς θα μπορούσε να μπει και να αράξει στο λιμάνι της Καλύμνου, στο οποίο υπήρχε τελωνιακός και υγειονομικός έλεγχος;

4. Προφανώς ήταν πολεμικά πλοία, τα οποία περιπολούσαν στο Αιγαίο για καταδίωξη πειρατών και στάθμευαν για ανάπαυση και ανεφοδιασμό σε διάφορα νησιά.

5. Είναι αξιοπρόσεκτη η παρουσία του Γαλλικού πολεμικού πλοίου μαζί με Οθωμανικό. Είναι γνωστό ότι Γαλλικά πολεμικά πλοία τον 19ο αιώνα συνέβαλαν καθοριστικά στην καταπολέμηση και εξαφάνιση της πειρατείας από το Αιγαίο και γενικότερα από την Ανατολική Μεσόγειο.

6. Κάβο Κόρακας = Ακρωτήριο της Μ. Ασίας, απέναντι από τη Σάμο.

7. Εδώ προκύπτει ένα ερώτημα για τον βοσκό που καταγγέλλει την παρουσία των πειρατών στην Κάλυμνο και τις μετέπειτα δραστηριότητές τους επί ένα μήνα σε διάφορα μέρη: Ισχυρίζεται ότι οι πειρατές τον πήραν μαζί τους για να μην τους αποκαλύψει και τον κρατούσαν αιχμάλωτο στο πλοίο τους επί ένα μήνα, μέχρι που βρήκε ευκαιρία και δραπέτευσε. Όμως οι πειρατές, όπως τουλάχιστο έχει μείνει στην κοινή συνείδηση ο όρος «πειρατής», δεν διακρινόντουσαν για τον σεβασμό τους στην ανθρώπινη ζωή, και η φυσικότερη αντίδρασή τους, όταν αντιλήφθηκαν ότι κάποιος του είδε στην απόμερη ακτή που αποβιβάστηκαν, θα ήταν να εξασφαλίσουν τη σιωπή του, σκοτώνοντάς τον και όχι παίρνοντας τον μαζί τους αιχμάλωτο, να τον ταΐζουν και να τον προσέχουν μη τυχόν και δραπετεύσει και τους καταδώσει στις αρχές. Έτσι λοιπόν θα μπορούσε κάποιος να διερωτηθεί πόσο αλήθεια ήταν αυτά που είπε ο βοσκός; Μήπως δεν ήταν αιχμάλωτος αλλά γνωστός και συνεργάτης των πειρατών, ο οποίος για κάποιο λόγο, πιθανότατα μικρότερο του αναμενόμενου μερίδιο, τα χάλασε μαζί τους, ξέφυγε και τους καταγγέλλει; Δε θέλω ούτε για μια στιγμή να υποθέσω, παρόλο που ο πειρασμός είναι πολύ μεγάλος, ότι οι πειρατές ήταν Καλύμνιοι? κατά πάσα πιθανότητα όμως πρέπει να ήταν Έλληνες! Δυστυχώς δεν βρήκα στοιχεία για τη συνέχεια της υπόθεσης. Ελπίζω στο μέλλον.

 

Τελευταία τροποποίηση στις
Δανιήλ Ζερβός

Δανιήλ Ζερβός

E-mail Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Έκθεση εικόνων

Argo Kalymnos